W 1944 roku oddział żołnierzy z 1. Dywizji Pancernej Gen. St. Maczka z ppłk. Zdzisławem Szydłowskim na czele, wyzwolił holenderską miejscowość Axel spod niemieckiej okupacji. W 72. rocznicę wydarzeń w Axel, odbyła się uroczystość, w której, obok przedstawicieli władz miasta, NATO, ambasady RP w Hadze, uczestniczyli także przedstawiciele Gdyni oraz uczniowie Zespołu Szkół Plastycznych w Gdyni. Obchodom towarzyszyło odsłonięcie pomnika ppłk. Zdzisława Szydłowskiego, autorstwa gdyńskiej artystki Julii Patt.Uroczystości w Axel rozpoczęły się złożeniem kwiatów pod Polskim Krzyżem, upamiętniającym polskich bohaterów. Pragniemy oddać hołd poległym polskim żołnierzom, którzy zginęli podczas próby sforsowania kanału Axel - Hulst niezbędnego do przeprowadzenia natarcia na siły niemieckie. Pomnik przed, którym stoimy to dla starszych mieszkańców Axel i okolicy, marker ich życia, trudnych wspomnień dzieciństwa, odległy odgłos dział ale też zwiastun wolności i czasów odbudowy - powiedział Tomasz Sawicki, współorganizator uroczystości.Wyjątkowym akcentem obchodów 72. rocznicy wyzwolenia Axel było uroczyste odsłonięcie pomnika ppłk. Zdzisława Szydłowskiego, według koncepcji Julii Patt z Zespołu Szkół Plastycznych w Gdyni. Projekt artystki został wyłoniony w konkursie zorganizowanym przez stronę holenderską z myślą o uczniach gdyńskiej szkoły plastycznej. O swojej pracy artystka mówi: Założeniem powierzonego mi zadania było zaprojektowanie odpowiedniej formy do ulokowania trzech tablic pamiątkowych. Zgodnie z ideą konkursu, stworzyłam obszar, który skłoni do refleksji i zatrzymania się na dłuższą chwilę. i dodaje Projekt nie ma podłoża symbolicznego. Według mojej intencji bryła miała być i jest zauważalna, jednocześnie wpisując się w przestrzeń publiczną miasta. Minimalistyczne formy wchodzące w skład koncepcji (pomnik i siedzisko) nie odciągają uwagi od tego co istotne - tablic upamiętniających wyzwolenie miasta Axel oraz krótkiego opisu tych wydarzeń (w języku holenderskim i polskim) który umieściłam na płaszczyźnie monumentu.Uroczystości zakończyło składanie kwiatów w hołdzie poległym polskim żołnierzom spoczywającym na cmentarzu wojennym w Axel.Warto wspomnieć, że pamięć o polskich bohaterach wyzwalających wiele holenderskich miejscowości w czasie II wojny światowej jest nadal żywa i pozostaje w świadomości ich mieszkańców. O tamtych wydarzeniach przypominają nazwy ulic, pomniki, cmentarze wojskowe. W Axel spotkać można również wiele gdyńskich akcentów w tym Museum Gdynia znajdujące się w zabytkowej stodole, w której chronili się walczący Polacy.fot. Agnieszka Wołowicz Opublikowano: 17.09.2016 00:00 Autor: Michał Kowalski (2011)