1437 (1137) 2021-01-15 - 2021-01-21

Wiek polskich badań morza

Morski Instytut Rybacki – Państwowy Instytut Badawczy (MIR) to najstarsza w Polsce placówka badań morza i rybołówstwa. W tym roku obchodzi 100-lecie. Prowadzone przez MIR działania są kompleksowe i obejmują zaawansowane badania naukowe w takich dyscyplinach, jak ekologia morza, chemia środowiska morskiego, technologia sprzętu połowowego czy ekonomika rybacka.

Historia MIR wiąże się z uzyskaniem przez Polskę niepodległości i dostępu do morza. Bogactwo Bałtyku było ważnym elementem budowania państwa morskiego. Protoplastą MIR było powołane w 1921 roku przez polskie władze państwowe Morskie Laboratorium Rybackie w Helu. Natomiast w Warszawie w 1928 roku powstał Morski Instytut Rybacki, który miał wspierać finansowo i organizacyjnie rybaków i polskie rybołówstwo. Od 1932 roku placówka działała jako Stacja Morska w Helu, a wkrótce w Gdyni powołano jej oddział rybacki. W Helu działał oddział biologiczny. W 1938 roku siedzibę instytucji przeniesiono do nowo wybudowanego, modernistycznego budynku na końcu mola Południowego w Gdyni, gdzie dziś znajduje się Akwarium Gdyńskie, które należy do struktur MIR.
Okres międzywojenny to poznawanie Bałtyku i odkrywanie nowych łowisk - dalekomorskich na tamte czasy – jak Gotland, Bornholm, a nawet Morze Północne, gdzie polscy rybacy poławiali śledzie.
Po wojnie Polska otrzymała znacznie większy dostęp do morza. W Gdyni reaktywowano więc i Morskie Laboratorium Rybackie, i Morski Instytut Rybacki. Obie placówki połączyły się w 1949 roku.
W 1990 roku instytut przeniósł główną siedzibę z mola Południowego na ulicę Kołłątaja 1. W 2011 roku, rozporządzeniem Rady Ministrów, MIR uzyskał status Państwowego Instytutu Badawczego, dołączając tym samym do elitarnego klubu PIB-ów w Polsce.
Ważną datą w dziejach MIR był rok 1971. Z okazji 50-lecia istnienia instytutu w budynku zostało otwarte Muzeum Oceanograficzne i Akwarium Morskie – dziś jedna z flagowych atrakcji turystycznych miasta pod nazwą Akwarium Gdyńskie. To nowoczesny ogród zoologiczny pełniący rolę edukacyjną z zakresu biologii i ekologii morza oraz ochrony środowiska.
W swojej 100-letniej historii instytucja działała i nadal działa w różnych innych miejscach, jak Szczecin, Świnoujście, Kołobrzeg, Trzebież czy Tolkmicko. Szczególną rolę odgrywa Zakład Sortowania i Oznaczania Planktonu w Szczecinie (ZSiOP) powołany w 1974 roku w wyniku uzgodnień międzyrządowych realizowanych przez MIR i National Marine Fisheries Service, North-East Laboratory w Woods Hole (USA). ZSiOP świadczy usługi związane z identyfikacją taksonomiczną różnorodnych prób planktonowych oraz opracowaniem struktury wielkościowej i biologicznej, głównie dla laboratoriów i instytutów z USA, Kanady, Danii, Szwecji i Holandii.

ikona