SCIENCE CAFE dla dorosłych: Chemiczna układanka

Na parkingu przy samochodzie stoi dziewczyna i rozmawia przez telefon komórkowy. Widok zupełnie zwyczajny. A teraz pytanie: Ile i jakie pierwiastki wchodzą w skład przeciętnego telefonu komórkowego, przeciętnego samochodu czy też przeciętnego człowieka? Na te pytania odpowie 8 grudnia prof. dr hab. Barbara Becker podczas SCIENCE CAFE dla dorosłych: Chemiczna układanka w Centrum Nauki Experyment.

Z pierwiastkami i tworzonymi przez nie związkami mamy do czynienia w każdej chwili naszego życia. Zbliża się koniec 2019 roku i znamy ich już 118. Znamy, co nie oznacza, że możemy je obejrzeć. Ostatniemu z nich, jeszcze niedawno nazywanemu ununoctium, została w 2016 roku nadana nazwa Oganeson, symbol Og oraz przypisane miejsce w układzie okresowym pierwiastków, zwanym często tablicą Mendelejewa, choć to niezupełnie to samo.
Człowiek znał niektóre pierwiastki niejako „od zawsze”. Można było znaleźć i wziąć do ręki węgiel, siarkę, złoto, srebro, czy miedź. Niedostępne dla oczu, chociaż niewątpliwie obecne, były gazowe pierwiastki azot i tlen. Działaniom alchemików, a później chemików zawdzięczamy rozwój nauki znanej dziś jako chemia i zidentyfikowanie wielu pierwiastków, które wcześniej należało wydobyć z tworzonych przez nie związków. Do 1818 roku Jöns Jacob Berzelius ustalił masy atomowe 45 z nich. 6 marca 1869 roku Dymitr Mendelejew przedstawił pierwszy układ okresowy, w którym uwzględniając masy atomowe nie tylko uporządkował 66 ówcześnie znanych pierwiastków w kolumny i rzędy, ale poczynił przewidywania odnośnie pierwiastków jeszcze nie odkrytych. To wtedy narodził się protoplasta dzisiejszego układu okresowego, tej ikony chemii. Został stworzony bez żadnej znajomości wewnętrznej struktury atomów, nie miał więc teoretycznego uzasadnienia! Dziś, 150 lat później, tę podbudowę teoretyczną mamy i wiemy także, że spośród znanych 118 pierwiastków tylko 90 występuje na Ziemi, chociaż niektóre są nadzwyczaj rzadkie. O wielu z nich usłyszycie podczas SCIENCE CAFE dla dorosłych: Chemiczna układanka.

Po wykładzie profesor Barbary Becker, odbędą się warsztaty, podczas których przyjrzymy się bliżej pierwiastkom chemicznym. Wyjaśnimy gościom, jak „czytać” układ okresowy, dostarczający nam wielu cennych informacji na temat pierwiastków.

Pokazane zostaną również:

lampy spektralne i linie widmowe pierwiastków;
kolorowe doświadczenia ze związkami metali przejściowych;
próbki wybranych pierwiastków chemicznych;
doświadczenia ze związkami pierwiastków z różnych grup układu okresowego, dzięki czemu zaobserwujemy jak konfiguracja walencyjna wpływa na właściwości chemiczne pierwiastków.

Prof. dr hab. inż. Barbara Becker
Urodziła się w Gdyni, tu mieszka i nigdy nie miała ochoty tego zmieniać. To tutaj była uczennicą Szkoły Podstawowej nr 18, a potem II Liceum im. A. Mickiewicza. Naukę kontynuowała na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej i uczelni tej pozostała wierna aż do emerytury w 2017 roku, przechodząc wszystkie szczeble kariery naukowo-dydaktycznej do tytułu profesora włącznie. Wiedzę pogłębiała także poza granicami kraju, głównie we Francji i w Niemczech. Jej zainteresowania stricté naukowe obejmują obszar od chemii metaloorganicznej (głównie związki krzemu), po chemię związków koordynacyjnych. Jest autorką, bądź współautorką, licznych publikacji naukowych o światowym zasięgu.
Jak sama mówi „interesuje ją wszystko, co jest ciekawe, bo to na pewno nawiązuje do chemii. W latach 2002-2005 była prodziekanem do spraw nauki na macierzystym wydziale. W okresie 2009-2017 kierowała Katedrą Chemii Nieorganicznej. Wypromowała siedmiu doktorów, z których kilku już się habilitowało i znacznie zaawansowało własne kariery akademickie. Od wielu lat działa w Polskim Towarzystwie Chemicznym.

Od lat aktywnie stara się zwalczać obserwowaną w społeczeństwie (nie tylko polskim) dziwną niechęć do chemii i przypisywanie jej cech wręcz demonicznych. Jej bronią jest popularyzacja i wyjaśnianie nauki słowami, a także poprzez eksperymenty. Czyni to na festiwalach nauki, konferencjach dydaktyczne, wykładach w szkołach i podobnych okazjach.

8 grudnia, godzina 16:00
Centrum Nauki EXPERYMENT
Bilety: 15 zł oraz 10 zł (dla posiadaczy karty Gdynia Senior Plus)
do kupienia w kasach Centrum Nauki EXPERYMENT i online