10 lat rewitalizacji na Opata Hackiego - Zamenhofa

Rok wystarczył, by na osiedlu w rejonie ulic Opata Hackiego – Zamenhofa (ZOH) można było dostrzec inwestycyjne efekty działań zapisanych w Gminnym Programie Rewitalizacji Miasta Gdyni. Ale inwestycje, których postępy mieszkańcy mogą właśnie śledzić, to tylko część z szerokiego zakresu przedsięwzięć prowadzonych w tej części Chyloni. Działania włączające i aktywizujące mieszkańców toczą się tu już bowiem od 10 lat.

Rejon ZOH nie miał dobrej opinii ani wśród lokatorów, ani wśród mieszkańców innych części miasta. Obiegowe, negatywne zdanie potwierdzały twarde dane zebrane przez miejskich urzędników i służby mundurowe. Wskazywały na problemy społeczne (bezrobocie, przemoc, uzależnienia, wandalizm) potęgowane przez dużą liczbę osób zamieszkujących dość niewielki obszar (w roku 2008 mogło to być nawet do 5 tys. na 10,5 ha).

- Nie było więc wątpliwości, że potrzebna jest zmiana – i warunków, w jakich na ZOH mieszkają gdynianie, i sposobu, w jaki postrzegają swoją okolicę, siebie, sąsiadów – mówi Marcin Wołek, radny z Chyloni, który od samego początku angażował się w proces zmian.
Pod koniec roku 2008 władze miasta zdecydowały o rozpoczęciu działań rewitalizacyjnych.

- Już na starcie powiedzieliśmy sobie, że „nic bez mieszkańców” – wspomina Michał Guć, wiceprezydent Gdyni ds. innowacji, inicjator rewitalizacji rejonu ulic Opata Hackiego – Zamenhofa. Wraz z nim proces jako liderzy przygotowywali Piotr Wołkowiński (ekspert zewnętrzny), Jarosław Józefczyk (zastępca dyrektora MOPS w Gdyni) oraz Aleksandra Mróz – Wykusz (dziś prezes Fundacji Zmian Społecznych „Kreatywni”). – Żadne z naszych działań nie miałoby najmniejszego sensu i nie odniosłoby żadnego skutku, gdyby mieszkańcy byli z nich wyłączeni i nie czuli się za nie odpowiedzialni. Przyjście z gotowymi rozwiązaniami, postawienie mieszkańców przed faktem dokonanym już na starcie ustawiłoby nas na przegranej pozycji. Chcieliśmy mieć w mieszkańcach ZOH partnerów. Chcieliśmy też, by nas traktowali jak partnerów, by uwierzyli, że zmiana jest możliwa i zaczęli działać na jej rzecz.

W pracę z mieszkańcami osiedla zaangażowali się przedstawiciele Urzędu Miasta i MOPS, ale też działających w tej części Chyloni placówek, instytucji i służb.
- Istotną rolę miały w tym procesie placówki edukacyjne, znajdujące się na osiedlu przedszkole, Szkoła Podstawowa nr 10 oraz leżąca w samym obszarze rewitalizacji Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna, która służyła wsparciem dzieciom i młodzieży z osiedla oraz ich rodzinom – podkreśla Bartosz Bartoszewicz, wiceprezydent Gdyni ds. jakości życia.

Cały czas wytrwale pracowano nad wzmocnieniem więzi sąsiedzkich i poczucia przywiązania mieszkańców do swojego miejsca zamieszkania. Powstały grupy tematyczne – w ich spotkaniach uczestniczyli mieszkańcy, których omawiane zagadnienie w jakiś sposób dotyczyło. W maju 2009 roku, decyzją prezydenta Gdyni w pomieszczeniach po dawnej Aptece powstał Klub Osiedlowy… „Apteka” – miejsce spotkań, aktywności i wspólnych działań mieszkańców ZOH. W pierwszej fazie prowadził go MOPS, z czasem zadanie powierzono Fundacji Zmian Społecznych „Kreatywni”. Dziś, pod tym samym adresem – Opata Hackiego 15 – działa Centrum Aktywnego Mieszkańca.
Dzieci zaangażowano w zaprojektowanie „Wymarzonego placu zabaw” (otwarto go w roku 2009), dorosłych – w zaprojektowanie przestrzeni osiedla. Nie byłoby w tym nic niezwykłego, gdyby nie fakt, że rozwiązania wypracowane w trakcie spotkań z każdą z tych grup musiały być wzięte pod uwagę przez projektantów.

To mieszkańcy byli inicjatorami organizacji konkursów (np. kulinarnych), wystaw (np. fotograficznych) czy Europejskiego Dnia Sąsiada.
Równolegle następowały zmiany w przestrzeni ZOH: poprawił się wygląd pergol śmietnikowych czy ogródków, a podczas akcji wspólnego sprzątania z osiedla znikały rzucane wprost na ziemię śmieci.

Jarosław Józefczyk, zastępca dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gdyni: - Część z tego, co działo się na ZOH, zyskiwało rozgłos. Pojawiały się pozytywne informacje, mieszkańcy innych osiedli przychodzili na imprezy organizowane przez sąsiadów w Chyloni. Pojawiły się grupy profesjonalistów, którzy o tym co dzieje się na osiedlu chcieli usłyszeć bezpośrednio od sąsiadów, chcieli doświadczyć tej zmiany. Pojawiały się pytania o to, co robić, żeby taki proces uruchomić na innym osiedlu, w innej dzielnicy, mieście. Pojawiało się poczucie dumy i satysfakcji z tego, czego dokonano lokalnie.

Prowadzone w pierwszych latach rewitalizacji ZOH działania społeczne (wraz z przygotowaniem diagnozy) pochłonęły ponad milion złotych. Koszt prac infrastrukturalnych wyceniono na kilkanaście milionów.

W marcu 2017 roku Rada Miasta Gdyni przyjęła Gminny Program Rewitalizacji Miasta Gdyni. Rejon ulic Zamenhoffa, Opata Hackiego jest jednym z sześciu, które dokumentuje i jednym z trzech objętych finansowym wsparciem Unii Europejskiej. Dziś, rok po rozpoczęciu prac, zakończona została ich pierwsza faza. Powstała sieć kanalizacji otaczającej osiedle, zbudowano zbiornik retencyjny, gruntownie zmodernizowano trzy bloki, a ulica Komierowskiego połączyła ul. Opata Hackiego z Morską.
Więcej o pierwszym etapie prac rewitalizacyjnych na osiedlu ZOH można przeczytać tu:

http://gdynia.pl/co-nowego,2774/pierwszy-etap-rewitalizacji-osiedla-zoh-zakonczony,521330

O tym, jak zmienił się rewitalizowany fragment Chyloni będzie można przekonać się podczas Europejskiego Dnia Sąsiada, organizowanego 18 maja przez Fundację Zmian Społecznych Kreatywni.

Aleksandra Mróz-Wykusz, prezes Fundacji Zmian Społecznych „Kreatywni”: - 10 lat Dnia Sąsiada, 10 lat prac z sąsiadami, profesjonalistami. Dziękuję za dobry czas i działajmy dalej! Nasze wspólna energia zrodziła wiele dobrych praktyk, oby tak dalej. Miejmy nadzieję, że pogoda dopisze i po raz kolejny się spotkamy. To nasze święto, od kilkunastu lat działamy, rozmawiamy, kłócimy, godzimy, wymyślamy, tworzymy i dbamy o nasze Sąsiedztwo. Wszystkim Sąsiadom składam najserdeczniejsze życzenia.

Jedną z atrakcji piątkowego Dnia Sąsiada będzie Wielki Przejazd na Byle Czym – jedyna w swoim rodzaju okazja do przetestowania nowej nawierzchni ulic Komierowskiego. Program imprezy można znaleźć pod adresem:

http://gdynia.pl/co-nowego,2774/zaprzyjaznij-sie-z-sasiadem-i-swietuj,521959