Portale były przez stulecia najbardziej rozpowszechnionym sposobem podkreślania wejścia do budynków. Były to specjalne dekoracyjne obramienia eksponujące to istotne miejsce w elewacji. W Gdyni, pomimo krótkiej historii architektury miasta, możemy zauważyć wiele bardzo interesujących rozwiązań dostosowanych do stylu budynku i rangi wejścia. Wykorzystywane były bardzo różne materiały, od naturalnego kamienia stosowanego jednak w Gdyni bardzo rzadko, poprzez cegły i płytki ceramiczne, aż do tynków szlachetnych, które były najbardziej popularne w latach 30. XX w. Reprezentacyjne wejścia podkreślano bardziej okazale, a mniej ważne dekorowano powściągliwie. W budynkach Gdyni można zauważyć zróżnicowanie dekoracyjności portali nawet w tym samym obiekcie i dostosowanie np. do standardu wykończenia klatki schodowej. W architekturze modernistycznej Gdyni chętnie wyodrębniano portale w elewacji, nadając im indywidualny kształt i bardzo często barwy wyróżniające je w elewacji. W 2. połowie lat 30. XX w. w Gdyni portale były często wykończone tynkami szlachetnymi w intensywnych kolorach np. czerwonym, żółtym, zielonym. Wiele przykładów oryginalnego wykończenia z lat 30. XX w. odkryto w ostatnich latach w czasie prac konserwatorskich. Na zdjęciach powyżej: portal budynku Biura Budowy Portu przy ul. Waszyngtona 38 z lat 20. XX w., wykonany z masywnych bloków kamiennych z piaskowca, został pomalowany kilkukrotnie po II wojnie światowej. Widok przed odrestaurowaniem, w trakcie prac konserwatorskich w 2015 r. i po odrestaurowaniu oraz łęk z widocznymi blokami kamienia. Portal budynku mieszkalnego w dawnym Zespole Dowództwa Floty na Oksywiu z lat 20. XX w., przed odrestaurowaniem, w trakcie prac w 2015 r. i po konserwacji.Portal budynku administracyjnego Uniwersytetu Morskiego przy ul. Morskiej 81-87 z końca lat 20. XX w., dekorowany tynkami szlachetnymi w dwóch kolorach.Portal kamienicy przy ul. Słowackiego z lat 30. XX w., dekorowany tynkiem szlachetnym z rowkami w kolorze zielonym.Portal kamienicy Hundsdorffa przy ul. Abrahama z lat 30. XX w., dekorowany tynkami szlachetnymi z wykutymi rowkami. Portal kamienicy przy ul. Bema 5 z lat 30. XX w., w który włączono kompozycyjnie boczne okna, ozdobiony tynkiem szlachetnym w kolorze czerwonym.Portal od podwórza budynku przy ul. 3 Maja 27-31 z lat 30. XX w., obłożony płytkami ceramicznymi.Portal budynku przy ul. Słupeckiej z lat 30. XX w., w formie wnęki z ozdobnymi narożami dekorowanymi tynkiem szlachetnym z rowkami w kolorze czerwonym.Portal kościoła garnizonowego na Oksywiu z lat 30. XX w., dekorowany cegłami klinkierowymi o specjalnych kształtach.Portal budynku przy ul. Krasickiego 42 z lat 30. XX w., po odrestaurowaniu staraniem mieszkańców budynku.Portal willi z lat 50. XX w. na Kamiennej Górze dekorowany wzorem z tynku szlachetnego.Opracowanie tekstu: Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków. Zdjęcia: Biuro MKZ i Bartłomiej Ponikiewski Opublikowano: 04.12.2020 08:00 Autor: Karolina Szypelt (k.szypelt@gdynia.pl) Zmodyfikowano: 10.12.2020 14:04 Zmodyfikował: Weronika Rozbicka