Litewska telewizja o przedwojennej architekturze Gdyni

We wrześniu ubiegłego roku publiczna telewizja litewska LRT odwiedziła Gdynię. Efektem wizyty jest prawie godzinny film o modernizmie, mieszkańcach i architekturze Gdyni, którego emisja miała miejsce 26 maja. Druga część już za tydzień. O „Bankowcu”, Mini Muzeum, budynku Dworca Morskiego i gdyńskim porcie opowiadają pani Maria Piradoff-Link i pani dr Anna Orchowska-Smolińska. Przewodnikiem po mieście i jego tajemnicach jest historyk Tomasz Błaszczak, Polak mieszkający w Kownie.

Film o Gdyni powstał w ramach filmowego cyklu „Stop Juosta”, poświęconego architekturze lat 20-tych i 30-tych XX wieku. Cykl ma już ponad 80 odcinków, większość jest poświęcona wędrówkom po międzywojennym Kownie i jego architekturze. Następnie realizatorzy przenieśli się do Wilna i na Białoruś, by w końcu trafić do Polski. Powstały już odcinki o Torze Wyścigów Konnych na Służewcu, o modernizmie warszawskim, o Łodzi, o Toruniu. Wędrówka po Gdyni jest tematem dwóch części cyklu - pierwsza ukazała się na antenie 26 maja i jest to 86. odcinek cyklu, druga będzie miała swoją premierę 2 czerwca. Wcielający się w rolę przewodnika pan Tomasz Błaszczak jest wykładowcą Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie i pracownikiem Litewskiej Biblioteki Narodowej. Świetnie zna język litewski i swoją bezpośredniością ośmiela rozmówców do podzielenia się swoimi historiami i wiedzą o odwiedzanych miejscach. Warto przypomnieć, że Gdynia i Kowno ściśle współpracują w ramach Forum Miast Modernistycznych, a ich architektura ma ze sobą bardzo wiele wspólnego.

W tym odcinku kamera zawitała w jak zawsze gościnne progi największego przedwojennego domu mieszkalnego w Gdyni, czyli do „Bankowca”. Nazwa jest związana z historią budynku, który wybudowano z Funduszu Emerytalnego Pracowników Banku Gospodarstwa Krajowego w latach 1937-1939. Dobrą duszą tego miejsca i przewodniczką po jego tajemnicach jest pani Maria Piradoff-Link, społeczny kustosz Mini Muzeum. Jej pasji i zaangażowaniu zawdzięcza ocalenie wiele elementów przedwojennego wyposażenia mieszkań i są one dziś eksponowane w Mini Muzeum. Kamera wędruje wraz z panią Marią po budynku i zagląda w zakamarki muzeum. Kolejnym odwiedzanym miejscem jest Dworzec Morski i port. Badaczka architektury przemysłowej gdyńskiego portu i pracownik naukowy Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej pani dr Anna Orchowska-Smolińska z prawdziwym znawstwem oprowadza po wnętrzu Dworca Morskiego i przybliża założenia budowy gdyńskiego portu. W filmie znalazł się także pięknie zrewaloryzowany przedwojenny magazyn portowy nr 5.

W drugiej części film przybliży fenomen architektury Zespołu Hal Targowych, Domu Marynarza Szwedzkiego, a kamera zajrzy na klatki schodowe gdyńskich kamienic. Przewodnikiem w tej części będzie historyk dziejów najnowszych i przewodnik po Gdyni pan Robert Chrzanowski. Ciekawie zapowiada się także rozmowa autorów filmu z panią Marianną Doliwa-Dobrowolską, synową siostry Eugeniusza Kwiatkowskiego, Zofii Doliwy-Dobrowolskiej.