Trzeźwo myśląc - część XV

Ośrodek Profilaktyki i Terapii Uzależnień w Gdyni, ul. Reja 2a, przekazuje Państwu informacje dotyczące problemu uzależnień i terapii. Oto część piętnasta cyklu. Osoby, które zechcą dowiedzieć się więcej, mogą kontaktować się z pracownikami ośrodka pod nr tel. 58 621 61 35, fax 58 621 61 35, e-mail: narko@opitu.pl.

W „Trzeźwo myśląc ..." podjęliśmy szeroko rozumianą problematykę uzależnień, między innymi uzależnienia od narkotyków. Narkotyki dość powszechnie kojarzą się zakażeniem wirusem HIV i AIDS. To kolejny stereotyp, z jakim kojarzona jest narkomania i jeden z powodów, dla których osoby uzależnione od narkotyków są bardziej nieakceptowane przez społeczeństwo niż uzależnieni np. od alkoholu.

- A jakie są fakty?
Jeszcze kilkanaście lat temu specjaliści chorób zakaźnych wyodrębniali tzw. „grupy ryzyka" - grupy osób, które są bardziej narażone na zakażenie wirusem HIV. Zaliczano do nich osoby, które przyjmowały z powodu różnych chorób lub wypadków preparaty krwiopochodne, narkomanów używających narkotyki dożylnie, homoseksualistów i prostytutki. Dzięki profilaktyce HIV/AIDS skierowanej głównie do tych osób, polityce redukcji szkód (wymiana igieł i strzykawek) odsetek nowych zakażeń spada. Preparaty krwiopochodne są już obecnie bezpieczne, ponieważ honorowi dawcy krwi lub narządów są obowiązkowo badani na nosicielstwo HIV i innych chorób zakaźnych. Pomimo swojego uzależnienia są oni bardziej świadomi zagrożenia niż większość społeczeństwa. Dramatycznie wzrósł zaś odsetek osób spoza tzw. „grup ryzyka". Badania wykazały, że osoby, które nie biorą narkotyków dożylnie lub wcale ich nie biorą, czują się bezpieczne. Tymczasem pod wpływem amfetaminy, alkoholu czy innych substancji (np. dopalaczy), wiele z nich przekracza granice ryzyka, np. uprawiając seks z przygodnymi osobami. Również osoby, które w ogóle nie używają tych substancji podejmują ryzykowne zachowania, po czym nieświadome zakażenia zarażają członków swojej rodziny.

- W jaki więc sposób można się zakazić wirusem HIV, a w jaki na pewno nie?
Typowymi sposobami zakażenia wirusem HIV są: stosunek płciowy bez prezerwatywy, wspólne z osobą zakażoną używanie igieł, strzykawek, szczoteczki do zębów, pilniczka do paznokci, maszynki do golenia, na których może pozostać krew. Wirusem HIV może zarazić swoje dziecko matka w czasie porodu lub karmienia piersią, ale gdy matka leczy się lekami antyretrowirusowymi i poród przeprowadzony jest przez cesarskie cięcie ryzyko zakażenia dziecka jest znikome.
Nie można zarazić się HIV drogą kropelkową (tak, jak grypą, gruźlicą i innymi chorobami), poprzez ukąszenie owada, od zwierząt, nie stwierdzono też, aby ktokolwiek zakaził się przez łzy lub ślinę. Nie można zakazić się przez codzienny kontakt z nosicielem HIV tzn. przez podanie ręki, zwyczajowy pocałunek, deskę sedesową, wspólne używanie naczyń czy bielizny pościelowej, wspólne zamieszkanie, pracę, spożywanie posiłków, kasłanie i kichanie.

- Czy powinniśmy się bać osób seropozytywnych?
Zdarzały się nieliczne przypadki, kiedy ktoś groził ludziom zakłuciem zakażoną igłą po to, aby uciec po dokonanym przestępstwie lub zdobyć pieniądze na narkotyki i często uzyskiwał zamierzony efekt. Ale to przypadki jednostkowe. O wiele częściej jesteśmy narażeni na pobicie przez bandytę, zakażenie gruźlicą, nie mówiąc o grypie czy wypadkach drogowych. Osoby utrzymujące abstynencję od narkotyków, bez ciężkich zaburzeń osobowości, w żaden sposób nie zagrażają bezpieczeństwu. A nawet wręcz odwrotnie, to osoby, które nie są seropozytywne mogą być dla nich zagrożeniem. Jak to możliwe? Osoby z HIV/AIDS mają upośledzoną odporność i nawet niegroźna grypa czy inna choroba zakaźna, która zdrowej osobie nie uczyni większej krzywdy, osobę seropozytywną może nawet zabić.

- Jakie są objawy zakażenia wirusem HIV?
Zakażenie najczęściej w pierwszych fazach przebiega bezobjawowo, więc dlatego warto, co jakiś czas, a już na pewno gdy zachowaliśmy się ryzykownie, zrobić sobie test anty - HIV. HIV - ludzki wirus upośledzenia odporności - atakuje pewne białe ciałka krwi, limfocyty T. Stan zdrowia i objawy zakażenia osoby seropozytywnej zależą od szybkości namnażania się wirusa, a tym samym zniszczonych limfocytów. Jeżeli wiremia (namnażanie się wirusów we krwi) jest niewielka, to osoba seropozytywna może wcale nie mieć objawów zakażenia lub drobne dolegliwości uznać za objawy innej choroby. Wczesne symptomy to utrata wagi ciała, długotrwała gorączka, wysypka na skórze, biegunka. Gdy narasta wiremia i spada ilość limfocytów T, orzeka się AIDS czyli zespół nabytego upośledzenia odporności. Wtedy mogą pojawić się jego różne objawy - np. pewne odmiany zapalenia płuc, chłoniaki, mięsak Kaposiego, czasem demencja i szereg innych objawów. Dzisiaj jednak, wiele lat od pierwszych zakażeń, prognozy dla osób seropozytywnych są już bardziej optymistyczne. Są leki, które w zdecydowany sposób przedłużają życie, niektórzy żyją już około 25 lat z wirusem HIV i to całkiem szczęśliwie. Pamiętajmy jednak o tym, że HIV/AIDS może dotyczyć tak naprawdę każdego, kto żyje ryzykownie i/lub nie ma wiedzy na temat zabezpieczania się przed narażeniem i zakażeniem wirusem HIV.