Science Cafe. (AL)chemiczne złoto

Zanim pojawiły się nauki chemiczne, istniała alchemia, która łączyła elementy nauk przyrodniczych, a także psychologii, parapsychologii, astrologii i religii. Marzeniem alchemików było nie tylko znalezienie panaceum na wszelkie choroby i posiadanie mocy zapewniającej młodość oraz nieśmiertelność, ale też transmutacja dowolnego metalu w złoto. To wszystko miał zapewnić kamień filozoficzny, którego poszukiwania dla wielu osób stały się życiową obsesją. I choć alchemikom ostatecznie nie udało się osiągnąć żadnego z wcześniej określonych celów, inspirowani ich założeniami naukowcy, w XX wieku przyczynili się do fascynujących odkryć w dziedzinie chemii.

W 1947 roku zespół pod przewodnictwem fizyka Arthura Dempstera w Argonne National Laboratory wytworzył złoto z rtęci. Tym samym fizycy dokonali niemożliwego, choć sam proces tego typu transmutacji okazał się być wysoce nieopłacalny. Eksperymenty współczesnych naukowców nie ograniczyły się jedynie do tego wyjątkowego osiągnięcia. Poprzez odpowiednie rozdrobnienie złota uzyskali zaskakujące efekty, przekształcając je nie tylko w tradycyjne żółte złoto znane z biżuterii, ale również w odmiany o kolorze zielonym czy różowym. Co więcej, te przemiany znalazły praktyczne zastosowania, umożliwiając między innymi wykrycie ciąży czy poziomu glukozy w pocie.

prowadzenie dr hab. inż. Katarzyna Siuzdak prof. IMP PAN

Kieruje Pracownią Materiałów Funkcjonalnych w jednej z jednostek Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku. Na studiach połączyła biotechnologię z fizyką techniczną, potem obroniła doktorat z technologii chemicznej, odbyła staż we Francji i otrzymała habilitację z nauk technicznych. Jest laureatką Stypendium Start FNP, Stypendium MNiSW i nagrody prof. W. Nernsta. Jest autorką ponad 100 publikacji i rozdziałów w książkach, patentów. Znalazła się na liście 22 Polek, które warto obserwować w 2022 roku wg Forbes Women.

prowadzenie dr hab. Katarzyna Grochowska

Pracuje w Pracowni Materiałów Funkcjonalnych w PAN w Gdańsku. Ukończyła fizykę biomedyczną, a podczas studiów miała zajęcia na Wydziałach Matematyki, Fizyki i Informatyki, Chemii oraz Biologii UG, a także na GUMedzie i PG. Obroniła doktorat z mechaniki, odbyła 7 staży zagranicznych, m.in. w Niemczech, Portugalii czy Chorwacji, a habilitację uzyskała z inżynierii materiałowej. Kierowała projektem Lider, którego realizacja pozwoliła na wytworzenie sensora na bazie nanocząstek złota do wykrywania glukozy w pocie. Jest autorką ponad 70 artykułów, 5 rozdziałów w książkach, patentów i wzorów użytkowych. Jest laureatką wielu nagród, w tym Polskiej Nagrody Inteligentnego Rozwoju.

Obie naukowczynie od 2021 popularyzują naukę w social mediach na instagramowym koncie @science_mission, które w 2023 r. zostało wyróżnione w konkursie Popularyzator Nauki i otrzymało POP-SCIENCE Śląskiego Festiwalu Nauki w Katowicach. Z ich działalnością można się zapoznać na stronie https://science-mission.pl/

• Opublikowano: 27.02.2024 15:22
• 

  Autor: Paweł Szyca (p.szyca@experyment.gdynia.pl)

• Zmodyfikowano: 11.03.2024 13:19
• Zmodyfikował: Agnieszka Janowicz