Czworonożni pasterze
Strzeżenie i zaganianie stad zwierząt domowych jest profesją, którą psy parają się od wieków. Hodowano je na wszystkich kontynentach, w różnych częściach świata na użytek lokalnych społeczności.Wszędzie tam, gdzie ludzie zajmowali się hodowlą zwierząt, pojawiały się psy o „specjalizacji pasterskiej”. I tak owczarki środkowoazjatyckie strzegły stad w rejonach Turkmenistanu, Uzbekistanu i Kazachstanu. W Anglii owce zaganiały bobtaile – owczarki staroangielskie, dzisiaj pełniące głównie role domowych ulubieńców albo zdobywające laury na wystawach.Kelpie na rozległych australijskich terenach już w XIX wieku pracowały z owcami merino. Węgrzy mają wyhodowanego w XIII wieku kuvasza oraz komondora, psa o bardzo charakterystycznej sierści przypominającej dredy, które sprawiają, że w stadzie owiec dla drapieżników są niedostrzegalne. Ulubione psy angielskiej królowej Elżbiety II - welsh corgi cardigan, najprawdopodobniej sprowadzone na Wyspy Brytyjskie przez Wikingów, posiadają swój własny pokój w Buckingham Palacu, jeżdżą limuzynami, ale pierwotnie służyły do tępienia gryzoni i zaganiania bydła. Polskich górali wspomagały owczarki podhalańskie.Jednym najbardziej znanych psów pasterskich jest zapewne pochodzący ze Szkocji Collie. Seria filmów „Lassie wróć” w latach 60-tych ubiegłego wieku rozsławiła tę rasę w Europie i Ameryce. Inne rzadko występują poza granicami swojego rodzimego kraju jak pochodzący z Turcji akbash dog, czy anatolian karabash. Nota bene, obie ras znajdują się na polskim wykazie ras psów ras uznanych za agresywne.Hodowla owiec w Europie osiągnęła apogeum w XIX wieku. Ludzie nie będąc w stanie zapanować nad liczącymi dziesiątki, czasami setki zwierząt stadami wspomagali się czworonogami. Długowłose, kudłate owczarki można, zatem znaleźć w każdym niemal kraju, część lokalnych ras zapewne do dzisiaj nie jest znana kynologii. Różnią się nie tylko wielkością, szatą i umaszczeniem, ale również charakterem i usposobieniem.
Owczarek owczarkowi nierówny
Zadaniem części psów pasterskich było głównie strzeżenie stad przed dużymi drapieżnikami: wilkami, niedźwiedziami, a nierzadko również przed rabusiami. Aby dobrze spełnić zadanie musiały, zatem być duże i silne. Samodzielnie patrolowały teren, samodzielnie też podejmowały decyzje, czego efektem jest cechujący je niezależny charakter, odwaga, zdecydowanie w działaniu, silny instynkt terytorialny, nieufność i dystans wobec obcych.
Nie jest łatwo je szkolić, trudno poddają się woli właściciela. Psy te często mieszkały na wsi, z dala od miejskiego zgiełki i ludzi. Świetnie sprawdzają się jako stróże i obrońcy własnego terytorium i swojego stada, które z ich punktu widzenia sprowadza się do kilku stale obecnych osób, całą resztę traktują jako intruzów, których należy jak najszybciej odpędzić. Wymagają starannej i intensywnej socjalizacji. Są wśród nich m.in. owczarek pirenejski, owczarek, kaukaski komondor, jużak, czy nasz rodzimy owczarek podhalański.
W dużej mierze ich przeciwieństwo stanowią psy pasterskie zaganiające. Na pastwiskach i farmach współpracowały z człowiekiem. Są czujne, bystre, inteligentne, spostrzegawcze, wytrzymałe, niestrudzone w pracy, bardzo szybko i chętnie się uczą. Chociaż istnieje zróżnicowanie rasowe, generalnie charakteryzuje je życzliwe usposobienie i łagodny stosunek do ludzi. Większość przedstawicieli tej grupy jest średniej wielkości, są lekkie, zwinne, szybkie i obdarzone żywym temperamentem. Ich rola polegała na zaganianiu stad zwierząt dlatego skłonność do takich zachowań może być tak silna, że psy, pozbawione możliwości pracy, dając upust tej instynktownej potrzebie usiłują paść nie tylko swoje „ludzkie stado” ale również kury sąsiadów, kolonię mrówek, czy fale w kałuży. Do tej grupy należy m.in. owczarek australijski, border collie oraz polski owczarek nizinny.
źródła:
"Inteligencja psów" S. Coren