Pomnik marszałka Piłsudskiego stanął na cokole

Marszałek Józef Piłsudski na cokole. 5 listopada 2013 r. przed Urzędem Miasta Gdyni, obok pomnika Ofiar Grudnia 1970 stanął pomnik Marszałka.

O budowę pomnika marszałka Piłsudskiego, od 1928 r. Honorowego Obywatela Gdyni, zabiegał „Związek Piłsudczyków Rzeczypospolitej Polskiej Towarzystwo Pamięci Józefa Piłsudskiego Oddział Pomorski w Gdyni". Starania rozpoczęły się w 2009 r. Dzięki determinacji członków udało się zebrać na ten cel ponad 130 tysięcy złotych. Autorem projektu i wykonawcą pomnika jest artysta rzeźbiarz Stanisław Szwechowicz, autor m.in. pomnika Antoniego Abrahama i popiersia Eugeniusza Kwiatkowskiego.

Pomnik zostanie odsłonięty w niedzielę 10 listopada 2013 r., w przeddzień Święta Niepodległości, o godz. 15.00. Wcześniej, o godz. 13.00, w kościele NMP przy ul. Świętojańskiej odprawiona zostanie msza święta w intencji Ojczyzny. Po jej zakończeniu uczestnicy przemaszerują ulicą Świętojańską w kierunku al. Marsz. Piłsudskiego.

W związku z uroczystościami, w niedzielę wystąpią utrudnienia w ruchu:

 

 

 

 

 

 

 



Kamień węgielny pod budowę pomnika marszałka Józefa Piłsudskiego został wmurowany 24 kwietnia 2013 r.

Pomysł budowy pomnika marszałka narodził się już w latach 30 tych XX wieku. Miejscowe koło Związku Legionistów w grudniu 1930 r. podjęło uchwałę w sprawie budowy pomnika. Odsłonięcie pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego nastąpiło 6 sierpnia 1933 r. na placu Grunwaldzkim. Na pomniku umieszczono następującą treść: „Pierwszemu Marszałkowi Polski Józefowi Piłsudskiemu Straż Przednia”. Pomnik został zniszczony w czasie wojny.

 

Dla Gdyni najważniejszy był rozkaz Marszałka: „Rozkaz do Ministra Spraw Wojskowych: Z dniem 28 listopada 1918 roku rozkazuję utworzyć marynarkę polską, mianując jednocześnie pułkownika marynarki, Bogumiła Nowotnego, szefem Sekcji Marynarki przy Ministerstwie Spraw Wojskowych". W podpisie: „Naczelnik Państwa (J.Piłsudski)".

Marszałek Józef Piłsudski jest Honorowym Obywatelem Gdyni od 1928 r. Na początku marca 1928 r., gdy Gdynia od dwóch lat była miastem, Rada Miejska postanowiła nadać pierwsze honorowe obywatelstwa. 12 marca odbyło się posiedzenie kolegium magistrackiego, które jednomyślnie podjęło uchwałę o nadaniu honorowego obywatelstwa miasta Gdyni "panu Marszałkowi Ministrowi Wojsk Józefowi Piłsudskiemu", a także Prezydentowi Rzeczpospolitej Ignacemu Mościckiemu oraz Ministrowi Przemysłu i Handlu Eugeniuszowi Kwiatkowskiemu.

Dyplom obywatelstwa honorowego zamówiono u artysty Mariana Mokwy. W skład delegacji, która wręczyła 12 września 1928 r. obywatelstwo honorowe Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu byli Stanisław Szponar i Franciszek Grzegorzewski z Rady Miejskiej oraz Ewert-Krzemieniewski z ramienia Magistratu.

Na dyplomie wręczonym Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu widniała treść: "Pierwszemu Marszałkowi Polski Józefowi Piłsudskiemu, Magistrat Miasta Gdyni ma zaszczyt przyznać za zgodą Rady Miasta Obywatelstwo Honorowe, w dowód wdzięczności za pieczę nad miastem i portem Gdynia, której rozwoju i przyszłości broni Wódz z oddaną jemu Marynarką Wojenną". (źródło: Rocznik Gdyński nr 12).

Marszałek dwukrotnie gościł w Gdyni. Pierwszy raz 1 lipca 1928 r. przyjechał z córkami specjalnym pociągiem na uroczystość poświęcenia trzech nowych statków żeglugi przybrzeżnej. Córki Marszałka: Jadwiga i Wanda były matkami chrzestnymi dwóch statków, trzeciego matką chrzestną była córka ministra Eugeniusza Kwiatkowskiego.



Drugi raz Józef Piłsudski zawitał do Gdyni 29 marca 1931 r.



Co roku Gdynia uroczyście obchodziła imieniny Marszałka, a gdy Józef Piłsudski zmarł w Gdyni odbyły się uroczystości żałobne. Gdyński Komitet Obywatelski apelował: "Zaleca się aby dla zamanifestowania wyjątkowej żałoby narodowej, Społeczeństwo uczciło ten dzień powstrzymaniem się od pracy i zamknięciem sklepów oraz zakładów przemysłowych". Na Skwerze Kościuszki zainstalowane zostały megafony, by gdynianie mogli słuchać transmisji radowej z Krakowa (źródło: Rocznik Gdyński nr 12).




Od roku 1931 r. w Gdyni jest Al. Marszałka Piłsudskiego (wcześniej Aleja Kasyn). W 1939 r. przemianowana została na Hindenburgallee, następnie Steinstrasse, a od 1945 r. była to Al. Czołgistów. Imię Marszałka przywrócili jej radni w 1990 r.







fot. Dorota Nelke
zdjęcia archiwalne ze zbiorów Muzeum Miasta Gdyni