Już od października tego roku nadchodzą spore zmiany w tym, co po użyciu dzieje się z plastikowymi i szklanymi butelkami oraz puszkami po napojach. W całej Polsce zacznie obowiązywać nowy system kaucyjny – w momencie zakupu zapłacimy dodatkowe 50 groszy lub złotówkę, które będzie można odzyskać, zwracając opakowania m.in. w sklepach o większej powierzchni czy automatach. Opakowania do zwrotu – za co zapłacimy kaucję? Jak będzie nowy działać system kaucyjny w Polsce? System będą obsługiwać operatorzy To jedna z najważniejszych zmian dotyczących odpadów w ostatnich latach. Nowy system, którego wdrożenie nadzoruje Ministerstwo Klimatu i Środowiska, wprowadza ujednolicone kaucje za opakowania i przejrzyste zasady ich zwrotu.Co ważne, resort nakłada też na większe sklepy (powyżej 200 m2 powierzchni) obowiązek ich odbierania. Zmuszone do odbioru opakowań będą też wszystkie sklepy, które sprzedają napoje w szklanych butelkach zwrotnych, a inne punkty handlowe będą mogły dobrowolnie utworzyć dodatkowe miejsca zbiórki.System kaucyjny zacznie obowiązywać w Polsce dokładnie od 1 października tego roku, choć w pierwszym etapie będzie to tzw. okres przejściowy – na sklepowych półkach będą jeszcze dostępne zarówno nowe opakowania ze znakiem symbolizującym kaucję, jak i produkty nie objęte jeszcze systemem. Opakowania do zwrotu – za co zapłacimy kaucję? To działanie, które ma skutecznie zmniejszyć liczbę śmieci nietrafiających do recyklingu. Kaucja ma sprawić, że konsumenci zwrócą większą uwagę na to, gdzie i jak utylizują zużyte opakowania. Docelowo będziemy musieli mieć na uwadze możliwość odzyskania kaucji na przykład za butelki po wodzie mineralnej, puszki po napojach gazowanych czy szklane butelki po sokach (jeśli będą one oznaczone symbolem zwrotnym).Oficjalny materiał wyjaśniający zasady systemu kaucyjnego w Polsce (źródło: Ministerstwo Klimatu i Środowiska)Co dokładnie obejmie swoim zakresem system kaucyjny w Polsce? butelki z tworzyw sztucznych do 3 litrów pojemności, puszki po napojach do 1 litra pojemności, szklane butelki zwrotne do 1,5 litra pojemności. Tak wygląda natomiast ujednolicony wzór oznaczeń informujących o kaucji za opakowanie, który będzie dotyczył produktów sprzedawanych w całym kraju:(źródło: Ministerstwo Klimatu i Środowiska / gov.pl) Czy zmiany oznaczają, że będziemy zmuszeni oddawać w sklepach każde opakowanie w formie butelki lub kubka? Nie – systemem kaucyjnym nie zostaną objęte: szklane butelki jednorazowe, opakowania na napoje mleczne (mleko, jogurt i inne pitne produkty mleczne), małe butelki, tzw. "małpki". Jak będzie nowy działać system kaucyjny w Polsce? W praktyce system będzie funkcjonował według kilku prostych zasad: Przy zakupie napoju w opakowaniu z logotypem od klienta pobierana będzie kaucja doliczona do ceny napojów przy kasie. W początkowej fazie wdrażania systemu kaucyjnego obok siebie będą stały butelki i puszki zarówno podlegające, jak i nie podlegające kaucji. Kaucja będzie wynosić 50 groszy dla butelek z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku i puszek metalowych oraz 1 zł dla butelek szklanych wielokrotnego użytku. Wszystkie jednostki handlowe, niezależnie od ich powierzchni – jeżeli oferują napoje w opakowaniach objętych systemem – będą pobierały kaucję. Nie ma znaczenia profil działalności danego sklepu, tylko oferowane produkty. Opakowania objęte systemem kaucyjnym będą oznakowane logotypem systemu kaucyjnego. Nie będzie możliwości odebrania kaucji za opakowania bez logotypu. Kaucję będzie można odebrać przy zwrocie opakowania. Przy zwrocie opakowań – w celu odzyskania kaucji – nie będzie wymagane okazanie paragonu. Opakowań nie należy zgniatać przed oddaniem do punktu zbiórki. Opakowanie można będzie zwracać w dowolnym punkcie zbiórki. Obowiązek zbierania opakowań objętych systemem nałożony jest na sklepy o powierzchni sięgającej powyżej 200 m2, a sklepy o powierzchni poniżej 200 m2 mogą dobrowolnie przystępować do systemu kaucyjnego. System będą obsługiwać operatorzy Operatorami systemu kaucyjnego nie będą polskie miasta i gminy – zajmą się tym firmy pełniące rolę operatorów, którym zezwolenia wydaje wspomniane ministerstwo.Na ten moment, bazując na informacjach pochodzących z rządowych stron, są to m.in. spółki Zwrotka, Polka, OK Operator Kaucyjny, Eko-Operator, Reselekt, Kaucja i Polski System Kaucyjny. Wytyczne wskazują, że każdej gminie operatorzy muszą utworzyć co najmniej jeden stacjonarny punkt odbierania opakowań i odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym – przy czym mogą one powstawać poza jednostkami handlowymi.Na stronie internetowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska przygotowano odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące systemu kaucyjnego.Podstawą do wprowadzenia w Polsce systemu kaucyjnego była dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (tzw. dyrektywa SUP).Zgodnie z zasadą rozszerzonej odpowiedzialności producenta, firmy wprowadzające napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym będą finansować system kaucyjny. Poniosą one koszta związane m.in. ze zbiórką, odbieraniem i transportem opakowań i odpadów czy prowadzeniem ewidencji i rozliczaniem kaucji. System będzie dodatkowo finansowany z niezwróconych kaucji oraz ze sprzedaży materiałów pochodzących z recyklingu. Opublikowano: 14.08.2025 09:37 Autor: Kamil Złoch (kamil.zloch@gdynia.pl) Zmodyfikowano: 14.08.2025 09:56 Zmodyfikował: Karolina Szypelt