1431 (1031) 2020-11-20 - 2020-11-26

Gdyńskie konserwacje – praktyczny informator – cz. 22 Balkony i loggie w architekturze modernistycznej

Na zdjęciu collage zdjęć zabytkowych balkonów i loggii// fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków i Bartłomiej Ponikiewski

Na zdjęciu collage zdjęć zabytkowych balkonów i loggii// fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków i Bartłomiej Ponikiewski

Balkony, loggie, ogrody zimowe i tym podobne elementy budynków pełniły bardzo użyteczną rolę zwłaszcza w budynkach mieszkalnych. Wysunięte ze ściany balkony, wycofane w głąb bryły loggie i przeszklone werandy, zwane też ogrodami zimowymi świadczyły o nowoczesności architektury.

W budynkach modernistycznych budowanych od lat 30. XX  w., dzięki stosowaniu konstrukcji z żelbetu, można było wykonywać balkony o bardzo różnorodnych kształtach. W obiektach tego okresu elementy te są więc ważną częścią ukształtowania i kompozycji elewacji, akcentującą często rytm architektury. W balkonach budynków modernistycznych stosowano różne balustrady, ale szczególnie popularne były balustrady pełne, murowane, dzięki którym mocniej eksponowano ich kształt.
Żelbetowe płyty balkonów można było kształtować w urozmaicony sposób, dlatego w Gdyni popularne stały się balkony o półkolistych lub ćwierćkolistych zakończeniach. W skromniejszych budynkach stosowano również proste balustrady ażurowe z pionowych lub poziomych płaskowników metalowych, wypełnionych niekiedy płaszczyznami z siatki. Takie rozwiązania kontynuowano w balkonach architektury mieszkaniowej modernizmu powojennego.
Loggie czyli otwarte przestrzenie cofnięte od elewacji budynku pozwalały zachować jednolitą płaszczyznę ściany dając jednocześnie możliwość wyjścia na powietrze. Współcześnie w celu powiększenia powierzchni mieszkań loggie zostają zabudowywane co powoduje niekorzystną zmianę układu, rytmu i plastyki elewacji budynków  modernistycznych.
Ponadto bardzo popularne były ogrody zimowe, jako miejsca dobrze nasłonecznione a dzięki dostępnym dużym przeszkleniom można było je łatwiej kreować. Często wykonywano je na narożnikach budynków, tworząc tym samym charakterystyczne akcenty kompozycyjne.

Budynek przy ul. 3 Maja 27-31, narożnikowe loggie od strony ul. Batorego

Budynek przy ul. 3 Maja 27-31, narożnikowe loggie od strony ul. Batorego.

Kamienica przy Skwerze Kościuszki 16, loggie podkreślające rytm i plastykę elewacji

Kamienica przy Skwerze Kościuszki 16, loggie podkreślające rytm i plastykę elewacji.

Budynek przy ul. Pułaskiego 3-5/ Żeromskiego 41-43, zaokrąglone balkony od strony ul. Pułaskiego

Budynek przy ul. Pułaskiego 3-5/ Żeromskiego 41-43, zaokrąglone balkony od strony ul. Pułaskiego.

Budynek przy ul. Pułaskiego 3-5/ Żeromskiego 41-43, zaokrąglone balkony od strony ul. Żeromskiego

Budynek przy ul. Pułaskiego 3-5/ Żeromskiego 41-43, zaokrąglone balkony od strony ul. Żeromskiego.

Budynek przy ul. 3 Maja 27-31, balkony od strony podwórza

Budynek przy ul. 3 Maja 27-31, balkony od strony podwórza.

Budynek przy ul. 3 Maja 18, półokrągłe balkony ażurowe, z pełnymi wypełnieniami.

Budynek przy ul. 3 Maja 18, półokrągłe balkony ażurowe, z pełnymi wypełnieniami.

7. Budynek przy ul. Piotra Skargi 9, detal balkonu

Budynek przy ul. Piotra Skargi 9, detal balkonu.

Budynek przy ul. Partyzantów 39, loggie na elewacji południowej

Budynek przy ul. Partyzantów 39, loggie na elewacji południowej.

Budynek przy ul. Świętojańskiej 122, balkony rytmicznie kształtujące elewację.

Budynek przy ul. Świętojańskiej 122, balkony rytmicznie kształtujące elewację.


Opracowanie tekstu: Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków. Zdjęcia: Biuro MKZ i Bartłomiej Ponikiewski

  • ikonaOpublikowano: 19.11.2020 13:00
  • ikona

    Autor: Karolina Szypelt (k.szypelt@gdynia.pl)

  • ikonaZmodyfikowano: 20.11.2020 10:19
  • ikonaZmodyfikował: Karolina Szypelt
ikona