Dzień Chorego, obchodzony tydzień temu, przypomina nam o potrzebie pomocy innym w walce z chorobami. Jednym z najważniejszych gestów wsparcia jest decyzja o zostaniu dawcą organów i szpiku. Transplantacje narządów stanowią istotny postęp w dziedzinie medycyny, umożliwiając poprawę jakości życia i czasami ratując życie pacjentów, którym zagrażała utrata funkcji ważnych narządów. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się, jak można ofiarować nadzieję i szansę na zdrowie innym ludziom. Czym jest transplantacja? W oczekiwaniu na zdrowie – ile czeka się na przeszczep? Jakie narządy można oddać? Czy ja też mogę zostać dawcą? Rejestracja w Banku Dawców Świadomość Społeczna Czym jest transplantacja? Stale rozwijająca się medycyna daje coraz większe możliwości odzyskania zdrowia, powrotu do pełni sprawności, a nawet przedłużenia bądź uratowania życia osób, których narządy, komórki lub tkanki ulegają zniszczeniu lub obumarciu. Dzięki możliwości wykonania przeszczepu niezbędne organy mogą zostać nam przekazane od innego potencjalnego dawcy. Taką możliwość daje nam transplantologia. Jest to niezwykle złożona procedura medyczna polegająca na przekazaniu narządów jednej lub nawet kilku innym osobom. Na wykonanie takiego procesu składa się wiele badań potwierdzających zgodność immunologiczną między dawcą a biorcą, zabiegi przygotowujące do przyjęcia tkanek lub narządów oraz późniejsze działania mające na celu zmniejszenie możliwości odrzucenia przeszczepu i jego prawidłowe przyjęcie. Celem transplantacji jest zastąpienie uszkodzonego, nieprawidłowego lub brakującego narządu lub tkanki zdrowym, funkcjonującym odpowiednikiem. Transplantologia stosowana jest w leczeniu chorób, urazów lub wad wrodzonych, które powodują uszkodzenie lub niewłaściwe funkcjonowanie organów lub tkanek. W oczekiwaniu na zdrowie – ile czeka się na przeszczep? Polska transplantologia jest nadzorowana przez Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne ds. Transplantacji Poltransplant. Ze zgromadzonych przez Poltransplant danych wynika, że w roku 2022 w Polsce przeszczepiono 1805 narządów. Niestety czas oczekiwania na przeszczep jest niezmiernie długi. Z ustaleń Najwyższej Izby Kontroli wynika, że w latach 2016-2021 czas oczekiwania na przeszczep narządu sukcesywnie się wydłużał. W 2016 r. rekordziści na transplantację czekali ponad 4 lata (1599 dni), a w 2020 r. nawet 12 lat (4382 dni). Na dzień 31 stycznia 2024 roku 1942 osoby w naszym kraju wciąż oczekiwały na przeszczepienie narządu (źródło danych: Poltransplant). Przeszczepienie narządu może przedłużyć życie osoby chorej, nawet jeśli zdiagnozowano u niej tzw. schyłkową niewydolność narządu. Usunięcie chorego narządu i zastąpienie go zdrowym pozwala na powrót do normalnego życia, kontynuowanie nauki czy podjęcie pracy. Jakie narządy można oddać?Typowe przeszczepy obejmują: • narządy: serce, wątroba, trzustka, płuca, jelito, nerki,• tkanki: skóra, kości, rogówka oka,• komórki krwiotwórcze pochodzące ze szpiku lub krwi. Także za życia możesz ofiarować część siebie drugiemu człowiekowi! Jednym ze sposobów pomocy będzie na pewno rejestracja w bazie dawców szpiku lub oddawanie krwi. Jeśli Twój stan zdrowia na to pozwala, możesz z zachowaniem pełnego własnego bezpieczeństwa zostać żywym dawcą nerki. Jeżeli ktoś z Twoich bliskich (krewny w linii prostej, rodzeństwo, małżonek) potrzebuje przeszczepu nerki, możesz mu ją ofiarować. Potrzebna jest zgoda Twoja i biorcy. Natomiast jeśli chcesz pomóc osobie spokrewnionej w dalszej linii lub przyjacielowi, to musisz wystąpić o zgodę sądu, co zapobiega ewentualnym nadużyciom. Czy ja też mogę zostać dawcą? Istnieją dwie możliwości pobrania tkanek, narządów lub komórek. Pierwszą z nich jest możliwość wykonania przeszczepu od żywego dawcy, tak zwany „ex vivo”. Drugą opcją jest zostanie dawcą po śmierci. Takim sposobem można uratować życie co najmniej sześciu chorym.W Polsce na szczęście istnieje świadomość tego, że po śmierci można darować swoje narządy i tkanki osobom chorym. Zgodnie z prawem, mogą być one pobrane od każdego, kto nie złożył stosownego sprzeciwu pisemnie, ustnie lub poprzez wpis w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów. Dlatego, aby zostać dawcą, wystarczy nie odmawiać.Po śmierci można oddać do przeszczepu nie tylko narządy (serce, wątrobę, trzustkę, płuca, nerki, jelito) ale także rogówki i inne tkanki (skórę, kości, zastawki serca). Większość schorzeń własnych nie stanowi przeszkody dla dawstwa (przeszczepia się nawet narządy od osób 80-letnich). To specjaliści transplantolodzy zadecydują, czy twoje narządy będą bezpieczne dla biorców.Możesz również wyrazić swoją pozytywną postawę wobec dawstwa poprzez aktywne wypełnienie i przechowywanie świadectwa woli dotyczącego oddania części swojego ciała po śmierci w celu ratowania życia innych osób. Ważne jest również poinformowanie bliskich o swoich poglądach w tej sprawie, aby byli świadomi twoich decyzji i mogli je uszanować. Rejestracja w Banku Dawców Komórki, tkanki lub narządy w celu przeszczepienia mogą być pobierane od żywego dawcy, przy zachowaniu następujących warunków:- pobranie następuje na rzecz krewnego w linii prostej, rodzeństwa, osoby przysposobionej lub małżonka oraz, na rzecz innej osoby, jeżeli uzasadniają to szczególne względy osobiste;- pobranie komórek, tkanek lub narządu od żywego dawcy na rzecz osoby niebędącej krewnym w linii prostej, rodzeństwem, osobą przysposobioną lub małżonkiem, wymaga zgody sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu dawcy, wydanego w postępowaniu nieprocesowym, po wysłuchaniu wnioskodawcy oraz po zapoznaniu się z opinią Komisji Etycznej Krajowej Rady Transplantacyjnej.Warto wspomnieć o fakcie, iż powyższe przepisy nie dotyczą pobrania szpiku i innych regenerujących się komórek lub tkanek od osób zdrowych. Mając świadomą chęć niesienia pomocy innym możemy to zrobić za pośrednictwem wpisania się między innymi:- w bazę Centralnego Rejestru Niespokrewnionych Dawców Szpiku i Krwi:www.szpik.info- alub zarejestrować się w bazie fundacji DKMS:https://www.dkms.pl/zarejestruj-sie-teraz Świadomość Społeczna Promowanie idei dawstwa organów i szpiku przyczynia się do budowania świadomości społecznej na temat znaczenia tego czynu. Im więcej ludzi zarejestrowanych jako dawcy, tym większa szansa na zwiększenie liczby udanych przeszczepów. - Zostanie dawcą to wyjątkowa forma pomocy, jaką możemy świadczyć innym. To indywidualna decyzja każdego z nas. – mówi Bartosz Bartoszewicz, wiceprezydent Gdyni ds. jakości życia. - Ta decyzja może uratować życie i przywrócić nadzieję tym, którzy bardzo potrzebują pomocy. W naszym mieście, ale też w całej Polsce jest wiele osób, które zmagają się z poważnymi schorzeniami, a jedyna szansa na nowe życie tkwi w życzliwości innych. Chociaż decyzja o oddaniu organów może być trudna, warto pamiętać, że jest to wyjątkowy sposób, aby pozostawić trwały ślad dobra. Zgłoszenie się jako dawca narządów to akt wielkiej wartości moralnej i społecznej. W Gdyni mamy wielu dawców szpiku. Mieszkańcy są znani z chęci pomocy i okazywania serca. Pamiętajmy, że taka decyzja powinna być przemyślana i podyktowana względami zdrowotnymi, mającymi na celu uratowanie życia lub zdrowia fizycznego. Zgoda na oddanie narządów to najcenniejszy dar, jaki możemy ofiarować drugiej osobie. Opublikowano: 27.02.2024 15:03 Autor: Aleksandra Regulska (aleksandra.regulska@gdynia.pl) Zmodyfikowano: 27.02.2024 16:01 Zmodyfikował: Agnieszka Janowicz