„Modernistyczne Śródmieście Gdyni” to wystawa, na której obejrzymy 15 wybranych budynków w dwóch odsłonach – dawniej i dziś. Na planszach pojawią się m.in.: Miejskie Hale Targowe, Dom Bawełny, ZUS czy charakterystyczne kamienice. Bo przypomnijmy, że wczesnomodernistyczne centrum Gdyni wciąż ma szansę znaleźć się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Na tę decyzję musimy jednak poczekać do przyszłego roku. Wystawa „Modernistyczne Śródmieście Gdyni” ma przybliżyć turystom, a zarazem przypomnieć mieszkańcom, jaką rolę w naszym mieście odgrywa architektura modernizmu. Gdzie możemy obejrzeć przygotowane prace? Wzdłuż alei Jana Pawła II. Wystawa to łącznie 15 wybranych budynków, które stanowią część modernistycznego Śródmieścia zgłoszonego do wpisania na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Wystawę można oglądać do 27 września. Śródmieście to serce Gdyni i zarazem wyjątkowy przykład modernizmu, który w krótkim czasie uczynił nasze miasto symbolem nowoczesności i wolności. Na wystawie „Modernistyczne Śródmieście Gdyni” pojawi się 15 perełek – dobrze nam wszystkim znanych budynków, które potwierdzają, dlaczego to unikat na skalę światową, który powinien się znaleźć na liście światowego dziedzictwa UNESCO – informuje wiceprezydentka Gdyni Oktawia Gorzeńska. Modernistyczne Śródmieście Gdyni – polski kandydat na listę światowego dziedzictwa UNESCO List Gdynia to jedno z nielicznych miast w Europie, którego śródmieście wybudowano w bardzo krótkim czasie, w duchu nowoczesnej awangardy i w którym modernizm rozwijał się w sposób stopniowy i pełny od końca lat 20. XX stulecia.Gdynia jest pomnikiem dwudziestolecia międzywojennego i symbolem odrodzenia się Polski po dziesiątkach lat zaborów. Obecnie miasto w twórczy sposób łączy się przeszłość z przyszłością. Ten symbol nowoczesności i wolnej Polski zawiera unikat – modernistyczne Śródmieście, które paradoksalnie stało się częścią historii, zostało docenione w całej Polsce i zgłoszone jako kandydat na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Na prestiżowej liście są już takie modernistyczne miasta jak: Tel Awiw, Brasilia, Asmara czy Hawr. Mniej znaczy więcej Miejskie Hale Targowe, jeden z modernistycznych budynków, którego zdjęcie zobaczymy na wystawie (fot. ze zbiorów miasta Gdyni)Najlepsi architekci, inżynierowie i urbaniści projektując nowe miasto, sięgali po obowiązujący w latach 20. i 30. XX wieku styl modernistyczny. „Mniej znaczy więcej”, „ornament to zbrodnia” – idee te zagościły w ich projektach i zmieniły sposób myślenia.Budynki charakteryzowały szlachetna prostota, funkcjonalność i nowoczesne rozwiązania konstrukcyjne z wielkimi, przeszklonymi powierzchniami, dzięki którym zyskiwały szczególną lekkość i jasność we wnętrzach. W takich nowoczesnych domach mieszkańcy uzyskiwali przyjazną przestrzeń do życia. Poza tym, że modernizm gdyński w pełni korzystał z nowoczesnej estetyki, ma swój oryginalny charakter. Architekci czerpali inspiracje z bliskości morza. Dzięki temu powstały liczne budynki niczym okręty na lądzie – transatlantyki, z balkonami i nadbudówkami jak mostki kapitańskie, ze ścianami zaokrąglonymi na wzór kadłubów i z jasnymi elewacjami ponad ciemno wykończonym parterem. Rzeczywistość przerosła oczekiwania budowniczych Zanim w 1921 roku rozpoczęto budowę nowego portu, we wsi Gdynia mieszkało 1 200 osób. Tuż przed wojną w mieście, które rozwijało się obok portu, żyło już 120 tys. mieszkańców. Rzeczywistość dwukrotnie przerosła najśmielsze oczekiwania budowniczych.W 1930 roku miasto rozrosło się z 640 ha do prawie 6,6 tys. ha i wciąż się rozwijało. W ciągu kilkunastu lat powstał ośrodek porównywany wówczas do Amsterdamu, Bremy czy Genui. Modernistyczne Śródmieście Gdyni do dziś zadziwia konsekwencją stylu, ale i ekspresowym tempem powstawania. Ukształtowało się w bardzo krótkim czasie raptem kilkunastu lat od drugiej połowy lat 20. XX wieku do 1939 roku.Rozkwit miasta został powstrzymany przez wybuch II wojny światowej. Na szczęście tkanka miejska ucierpiała w niewielkim stopniu. Po 1945 roku kontynuowano „gdyński” styl, dzięki czemu centrum zachowało spójny i modernistyczny charakter.Po upadku komunizmu w 1989 roku zaczęto doceniać znaczenie i wartość modernistycznej architektury miasta, która stała się ważnym elementem lokalnej tożsamości. Najmłodszy i największy Pomnik Historii W 2015 roku modernistyczne centrum Gdyni zostało uznane za Pomnik Historii. To najmłodszy i największy zabytek na tej liście, ponieważ obejmuje powierzchnię 88 ha, na których znajduje się około 450 budynków. Obszar ten można zwiedzać podążając Gdyńskim Szlakiem Modernizmu.W 2019 roku modernistyczne śródmieście zostało wpisane na Listę Tentatywną (Informacyjną) Światowego Dziedzictwa UNESCO, a w 2024 roku – decyzją Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego – stało się jedynym polskim reprezentantem ubiegającym się o wpisanie na listę UNESCO, na której znajduje się tylko 17 wpisów z naszego kraju. Perły gdyńskiego modernizmu Dom Bawełny, jeden z modernistycznych budynków, którego zdjęcie pojawiło się na wystawie (fot. Tomasz Lelito)Prezentowane na wystawie budynki to prawdziwe perły architektury gdyńskiego modernizmu. Przedstawione obiekty charakteryzuje dyskretny urok, oszczędność detalu i morskie inspiracje.Zdjęciowe materiały archiwalne, a także współczesne fotografie, uzupełnione są o historię budynków, poszczególnych detali oraz ich producentów i wytwórców.Docenić można ewolucję stylu i otwartość awangardowych architektów na oryginalne i innowacyjne rozwiązania, a także prześledzić, jakim procesom zostają poddane dwudziestowieczne budynki, by móc odzyskać swój blask.Każdy prezentowany na wystawie obiekt jest unikatem i przedsmakiem tego, co zobaczyć można w rzeczywistości na Gdyńskim Szlaku Modernizmu. Galeria zdjęć Pobierz galerię Budynek PLO, którego zdjęcie również pojawiło się na wystawie (fot. ze zbiorów miasta Gdyni) Pobierz zdjęcie Budynek sądu, którego zdjęcie również pojawiło się na wystawie (fot. ze zbiorów miasta Gdyni) Pobierz zdjęcie Warunki pobierania Wszelkie prawa do zdjęć lub grafik prezentowanych w ramach portalu, należą do Prowadzącego portal lub do podmiotów z nim współpracujących i podlegają ochronie prawnej. Prowadzący portal zezwala na kopiowanie i przedstawianie utworów jedynie w celach niekomercyjnych oraz pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci i zachowaniem kontekstu tematu, do którego zostało wykorzystaneprzez redakcję gdynia.pl. Opublikowane materiały powinny zawsze zawierać źródło, czyli adres strony www.gdynia.pl. Na publikowanie utworów w innych celach wymagana jest zgoda właściciela strony czyli Prowadzącego portal. Opublikowano: 13.08.2025 11:56 Autor: Magdalena Śliżewska (magdalena.slizewska@gdynia.pl) Zmodyfikowano: 13.08.2025 15:52 Zmodyfikował: Magdalena Śliżewska