Modernizm okiem mewy – Dom Żeglarza Polskiego

W dwóch pierwszych odcinkach naszego cyklu „Modernizm okiem mewy” pokazaliśmy, jak te najbardziej gdyńskie ptaki widzą zbudowane w stylistyce okrętowej sąsiadujące ze sobą budynki: biurowiec ZUS i „Bankowiec”. Dziś pora na kolejny „transatlantyk” – Dom Żeglarza Polskiego na molo Południowym.

Gdyński modernizm przyciąga fanów tego nurtu w architekturze z całego świata. Nic dziwnego, jest polskim kandydatem na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Na co dzień oglądamy go z poziomu chodnika, choć miasto umożliwia poznawanie swego skarbu i na inne sposoby – podczas spacerów architektonicznych z przewodnikami i fotograficznych z fotografami, zaglądamy na klatki schodowe, tarasy, dachy, do mieszkań i piwnic. Na naszej stronie proponujemy jeszcze jedną formę zwiedzania – z lotu ptaka.

W dwóch pierwszych odcinkach cyklu „Modernizm okiem mewy” przedstawiliśmy dwa przykłady budynków zbudowanych w stylu okrętowym: biurowiec ZUS (dziś gmach Urzędu Miasta Gdyni) i „Bankowiec”, czyli Zespół Mieszkaniowy BGK. Oba budynki stoją w bliskim sąsiedztwie, na skrzyżowaniu ulic 3 Maja i 10 Lutego.

Podążając dalej ulicą 10 lutego, po niespełna półtora kilometra dotrzemy do trzeciego przykładu typowo gdyńskiego modernizmu okrętowego – budynku Wydziału Nawigacyjnego Uniwersytetu Morskiego w Gdyni, zbudowanego jako Dom Żeglarza Polskiego. Spacer zajmie nam 15 minut, przelot mewie niespełna 2 minuty.

Niedoszłe centrum polskiego żeglarstwa

Bohater dzisiejszego odcinka naszego cyklu jest jednym z najbardziej charakterystycznych i reprezentacyjnych budynków Gdyni, tworzącym morską panoramę miasta.

Usytuowany na molo Południowym, przy al. Jana Pawła II 3 budynek zaprojektował duet utalentowanych architektów warszawskich młodego pokolenia: Bohdan Damięcki i Tadeusz Sieczkowski. Ich odważny projekt zwyciężył w 1936 roku w konkursie urbanistyczno-architektonicznym na zagospodarowanie mola Południowego.

Archiwalne zdjęcie Gdyni z 1938 roku. Budowa budynków na molo Południowym.

Archiwalne zdjęcie Gdyni z 1938 roku. Budowa budynków na molo Południowym.

Dom Żeglarza w budowie na molo Południowym widzianym z Kamiennej Góry. Zdjęcie z 1938 roku. Źródło: www.gdyniawsieci.pl

Składający się z trzech części gmach budowano w latach 1938-1939 oraz 1947-1948. Najwyższa, środkowa część budynku nawiązuje do stylistyki okrętowej: zaokrąglona, z nadbudówką i daszkiem stylizowanym na mostek kapitański. Wewnątrz zaprojektowano rozległy hall, salę zebrań i pomieszczenia klubowe, a w części północnej kryty basen.

Obiekt wraz z hotelem i przystanią żeglarską (basen żeglarski, nabrzeża, hangary, obiekty warsztatowe) miał pełnić funkcję centrum polskiego żeglarstwa, jednak wybuch II wojny światowej pokrzyżował te plany.

Obecnie mieści się tu Wydział Nawigacyjny Uniwersytetu Morskiego w Gdyni, a w dobudowanym w latach 70. budynku działa planetarium.

Od 1987 roku budynek widnieje w rejestrze zabytków. W roku 2012 roku przeszedł czwarty etap gruntownej modernizacji pod ścisłym nadzorem gdyńskiego konserwatora zabytków, podczas której został m.in. pokryty specjalnym tynkiem z miki i marmuru, co nadaje w słońcu efekt połysku. Ten efekt chcieli osiągnąć już projektanci Damięcki i Sieczkowski, jednak nie zdążyli go zrealizować.

Budynek modernistyczny, zdjęcie przedwojenne.