Powrót Kupca. Nowa ulica w Gdyni

Choć Zbigniew Kupiec spędził w Gdyni tylko 7 lat, to pozostawił po sobie trwałe i liczne dziedzictwo, jako autor i współautor około 40 projektów budynków tu zrealizowanych. W 1939 roku wysiedlony przez Niemców, zamieszkał w rodzinnym Krakowie, a do Gdyni po wojnie wracał jedynie doglądać budowy Kościoła o.o. Franciszkanów. Zmarł w Krakowie w 1990 roku. Teraz powraca do Gdyni wraz z nazwą nowej ulicy na Dąbrowie.

Modernistyczne kamienice przy ulicach Świętojańskiej, Żwirki i Wigury, Armii Krajowej, na skwerze Kościuszki, wille na Kamiennej Górze, w tym głośna hrabiny Łosiowej – wspólne dzieło z Tadeuszem Kossakiem, określone przez prof. Marię Sołtysik, jako „pełną i najciekawszą realizację funkcjonalizmu ekspresyjnego w architekturze willowej” oraz „przykład eleganckiej estetyki o korzeniach bliskich francuskiej awangardzie”. Ale i Kościół o.o. Franciszkanów (budowany do 1974 roku!) na Wzgórzu św. Maksymiliana oraz Zespołu Budowli Miejskich Zakładów Komunikacyjnych w Gdyni.

Spuścizna Zbigniewa Kupca jest bogata i różnorodna. Lista projektów wydłuża się, gdy dodać te niezrealizowane, jak Szpital Powszechny z Instytutem Chorób Tropikalnych czy Siedziba Banku Cukrownictwa (oba projekty ze Stanisławem Ziołowskim). W sumie w Gdyni w ciągu ledwie 7 lat powstało około 40 jego realizacji. To dwie trzecie jego wszystkich zbudowanych projektów w kraju.

Fragment ceglanego kościoła współczesnego.

Fragment ceglanego kościoła współczesnego.

Kościół Franciszkanów w Gdyni przy ulicy Kornela Ujejskiego 40 łączy modernizm z tradycjami gotyku. Fot. Przemysław Kozłowski / ARG

Ten dorobek postanowiła uhonorować Rada Miasta Gdyni i przyjęła uchwałę nr R LV/1691/23 z dnia 30 sierpnia 2023 roku o nadaniu jednej z dróg w dzielnicy Dąbrowa nazwy ulica Zbigniewa Kupca.

- Zbigniew Kupiec, absolwent Wydziału Architektury Politechniki Lwowskiej, w latach 1932 – 1939 realizował swoje projekty na terenie Gdyni. W 1933 roku założył biuro projektowe, a w 1935 dołączył do niego i został wspólnikiem Tadeusz Kossak, który był współautorem dużej ilości projektów wraz z Kupcem. Od 1932 roku do rozpoczęcia wojny współpracował ze Stanisławem Ziołowskim, również wybitnym gdyńskim projektantem. Od 1934 roku nauczyciel rysunku w Pomorskiej Szkole Sztuk Plastycznych. Wiele projektów Zbigniewa Kupca jest dzisiaj uznanych za wybitne dzieła architektury modernistycznej – napisano w uzasadnieniu uchwały Rady Miasta Gdyni. - Jego najważniejsze realizacje w Gdyni to między innymi Kamienica Orłowskich przy ul. Świętojańskiej 68, Kamienica Krenskich przy ul. Świętojańskiej 55, Kamienica Jurkowskiego przy skwerze Kościuszki 16, Willa Hrabiny Łosiowej przy ul. Korzeniowskiego 7, kamienica Tuchołki przy ul. Armii Krajowej 9 czy willa Napoleona Korzona przy ul. Korzeniowskiego 14. Na uwagę zasługują również dwa kościoły, Kościół Franciszkanów w Gdyni przy ulicy Kornela Ujejskiego 40 oraz Kościół Franciszkanów przy ulicy Chopina 1 w Jaśle. W 1939 wysiedlony z Gdyni przez Niemców zamieszkał w Krakowie. Odchodząc od stylistyki modernistycznej skierował się ku architekturze tradycyjnej przechodzącej w regionalizm i zaprojektował dom turysty w Zakopanem. Zmarł w 1990 roku w Krakowie.

Współpracownik Kupca - Stanisław Ziołowski został uhonorowany nazwą ulicy rok temu. Teraz, symbolicznie, ale na trwałe powróci do Gdyni i Zbigniew Kupiec.

Ludzie na spacerze oglądają modernistyczną willę.