Dostęp do świeżej, zdrowej i przystępnej cenowo żywności jest ogromnie ważny. Okazuje się jednak, że jest on łatwiejszy, niż nam się wydaje. Taką żywność znajdziemy m.in. na działce, w małym gospodarstwie albo na targu. Projekt FURKAN Gdynia, który łączy diagnozę potrzeb oraz działania edukacyjne dotyczące żywności pochodzenia roślinnego i roli małych producentów, wchodzi właśnie w swoją końcową fazę. W projekcie FURKAN udział biorą: Gdynia i Busola Trends we współpracy z Fundacją Zatoka. Na czym on polega? Łączy diagnozę potrzeb, współprojektowanie rozwiązań oraz działania edukacyjne, koncentrując się na żywności pochodzenia roślinnego i roli małych producentów. Co zrealizowano do tej pory w ramach projektu? Czego mogą się spodziewać mieszkańcy? Warsztaty i konsultacje Warsztaty projektu Furkan (fot. Busola Trends)W ramach projektu odbył się cykl warsztatów i konsultacji. Wzięli w nich udział m.in.: mieszkańcy (konsumenci), mali producenci żywności pochodzenia roślinnego (rolnicy, ogrodnicy, sadownicy, przetwórcy), decydenci (Urząd Miasta Gdyni, zarządy ROD), instytucje kontrolne i wspierające (Sanepid, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Agencja Rozwoju Gdyni, Laboratorium Innowacji Społecznych, Centrum Nauki Experyment), przedstawiciele nauki oraz eksperci z Morskiego Instytutu Rybackiego i organizacji pozarządowych.Zebrane wnioski są w tej chwili porządkowane i przekładane na ścieżkę edukacyjną dla mieszkańców Gdyni oraz na pilotaże. Te niewielkie, ale konkretne działania w przestrzeni miejskiej i sąsiednich gminach, ułatwiające dostęp do lokalnej i sezonowej żywności roślinnej. W centrum uwagi znajdują się krótsze łańcuchy dostaw, wymiana wiedzy między kupcami, producentami i konsumentami oraz proste narzędzia do pracy w społecznościach: katalog dobrych praktyk, scenariusze zajęć i miejskie mikro inicjatywy.Z 30 wyzwań wybrano sześć kluczowych dla gdyńskiego systemu żywności: chemizacja produkcji, brak dokumentacji i monitoringu procesów produkcji, wysoka energochłonność i wodochłonność produkcji żywności, niska jakość gleb i ich degradacja, niedojrzałość kanałów wspólnotowych (kooperatywy, Rolnictwo Wspierane Społecznie, samozbiory), brak wzajemnego zrozumienia między producentami i konsumentami. Następnie zaprojektowano rozwiązania i wyselekcjonowano dobre praktyki odpowiadające na te wyzwania. Wybrano ich 17 i opisano w publikacji. Stanowią one kluczowy element działań edukacyjnych sieci ambasadorów wiedzy o żywności.Na podstawie diagnozy zaprojektowano również ścieżkę edukacyjną składającą się z sześciu tablic edukacyjnych dla Rodzinnych Ogrodów Działkowych. Opracowano także scenariusz warsztatów międzypokoleniowych do praktycznych działań edukacyjnych w obszarze dobrych praktyk, ze szczególnym naciskiem na naturalne metody ochrony roślin oraz wspieranie odbudowy środowiska naturalnego.Opracowano również materiały dla ambasadorów wiedzy o żywności – osób i instytucji włączających temat zdrowego, zrównoważonego jedzenia do codziennych praktyk. Równolegle realizują oni cykl 25 wydarzeń edukacyjnych w lokalnych społecznościach, edukując z obszaru dobrych praktyk w konsumpcji i uprawie żywności roślinnej. Święto Hal Targowych Podczas Święta Hal Targowych prowadzono rozmowy m.in. z kupcami, producentami i rodzinami (fot. Busola Trends)Do projektu włączono także gdyńskie Święto Hal Targowych. Podczas wydarzenia rozmawiano z kupcami, producentami i rodzinami o praktycznych aspektach budowy odpornego lokalnego systemu żywności – od przemyślanych wyborów konsumenckich, przez sezonowość i niemarnowanie, po wspólne akcje edukacyjne.Puenta jest taka, że żywność to fundament zdrowia i bezpieczeństwa, a lokalny system powinien być zdrowy, zrównoważony, odporny i dostępny dla wszystkich, i to nie tylko od święta.Warto też pamiętać o współpracy międzysektorowej. Obok organizacji społecznych i ogrodników ważna jest również administracja i nadzór, bo to stanowi warunek realnej zmiany. Co dalej? Wkrótce pojawią się materiały edukacyjne do samodzielnego wykorzystania przez mieszkańców, zostaną uruchomione pilotaże w Gdyni i okolicy (m.in. działania terenowe, miejskie stoły sezonowe, mechanizmy skracania drogi od producenta na talerz) oraz poszerzanie grona partnerów.Prowadzone są także działania łączące, aby z efektów projektu mogły korzystać szkoły, rady dzielnic, organizacje społeczne, kupcy i rolnicy.Osoby oraz instytucje zainteresowane uczestnictwem we wspólnych inicjatywach (producenci, edukatorzy, konsumenci, szkoły, rady dzielnic, mieszkańcy) zapraszamy do kontaktu pod adresem mailowym: info@busolatrends.com.Projekt FURKAN Gdynia pozostaje inicjatywą otwartą – im szersze zaangażowanie, tym bezpieczniejszy będzie wspólny stół.Projekt jest dofinansowany przez Europejski Instytut Innowacji i Technologii (EIT), należy do społeczności EIT Community New European Bauhaus i porfela projektów New European Bauhaus (NEB). Za finansowanie programu odpowiada EIT Food.Częścią projektu są raporty dostępne na stronie: https://www.busolatrends.com/projekty/furkan-gdynia#rezultaty.Opracowanie: Wydział Środowiska UMG Kontakt Wydział Środowiska wydz.srodowiska@gdynia.pl 58 527-33-00 Opublikowano: 10.10.2025 10:15 Autor: Magdalena Śliżewska (magdalena.slizewska@gdynia.pl) Zmodyfikowano: 10.10.2025 10:15 Zmodyfikował: Aleksandra Dylejko