21 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego – święto, którego celem jest ochrona różnorodności językowej jako dziedzictwa kulturowego. Z tej okazji, aby pielęgnować nasz piękny i niezwykle trudny język, spoglądamy na mapę Gdyni i wyjaśniamy, jak pisać nazwy miejsc. To zagadnienie, z którym wiele osób ma problem. Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego został ustanowiony przez UNESCO 17 listopada 1999 roku w celu ochrony różnorodności językowej, ponieważ wiele języków zanika. Od 1950 roku około 250 z 6000 języków świata zostało zapomnianych, a według UNESCO w ciągu 2 – 3 pokoleń grozi to prawie połowie wszystkich języków.Aby bogactwo językowe przetrwało, język trzeba pielęgnować i używać poprawnie, zgodnie z regułami. Język polski jest nie tylko piękny, ale i zróżnicowany oraz trudny. O jego sile świadczy fakt, że my, Polacy sami mamy wiele problemów z opanowaniem niektórych jego zagadnień. Przykładem jest pisownia nazw miejsc.O interpretację tego zagadnienia poprosiliśmy zamieszkałą w Gdyni językoznawczynię, prof. dr hab. Jolantę Maćkiewicz – kierownik Zakładu Teorii, Historii i Języka Mediów w Instytucie Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego.Profesor Jolanta Maćkiewicz przysłała nam ogólną zasadę wyjaśniającą pisownię nazw. - Wielką literą piszemy jedno- i wielowyrazowe nazwy dzielnic, ulic, placów, rynków, ogrodów, parków, bulwarów, budowli, zabytków, obiektów sportowych, np.: Czerniaków, Krzyki, Kurdwanów, Ligota, Powązki, Złote Łany, Żoliborz, Podwale, Rynek Starego Miasta, Cygański Las, Łazienki, Planty, Wały Chrobrego, Barbakan, Hala Arena, Spodek.UWAGA: Jeśli takie nazwy wielowyrazowe rozpoczynają się od przymiotnika lub innego określenia przymiotnikowego, wszystkie wyrazy piszemy wielką literą, np.: Mysia Wieża, Krzywa Wieża (w Pizie, w Toruniu), Złota Uliczka (Czechy), Piąta Aleja (USA), Czerwony Klasztor (Egipt, Słowacja), Błękitny Meczet (Turcja).Jeśli stojący na początku nazwy wyraz: ulica, aleja, brama, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, pomnik, cmentarz itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą:ulica 3 Maja, ulica Świętego Jana (albo: ulica św. Jana), ulica Księdza Jerzego Popiełuszki, ulica Królowej Jadwigi, ulica Generała Władysława Sikorskiego (albo: ulica gen. Władysława Sikorskiego), ulica Na Niskich Łąkach, aleja Przewodników Tatrzańskich, bulwar Nadmorski, osiedle Zawodzie, plac Bankowy, plac Trzech Krzyży, rondo Waszyngtona, park Jordana, park Ujazdowski, kopiec Józefa Piłsudskiego, kościół Mariacki, kościół Świętego Krzyża (albo: kościół św. Krzyża), kościół Na Skałce, klasztor Dominikanów, pałac Krasińskich, pałac Pod Globusem, willa Atma, most Grunwaldzki, brama Isztar, pomnik Mikołaja Kopernika, pomnik Mickiewicza, cmentarz Rakowicki, kolumna Aleksandra, sobór Świętego Izaaka (albo: sobór św. Izaaka), bastion Wyskok, dzwon Zygmunt.Jeżeli stojący na początku nazwy wyraz aleja, błonie, bulwar występuje w liczbie mnogiej, piszemy go wielką literą:Aleje Jerozolimskie, Aleje Ujazdowskie. Spotkamy się u zbiegu Alei (lub Alej) i Marszałkowskiej. Przechadzali się Bulwarami Juliusza Słowackiego. Na Błoniach krakowskich zgromadził się wielki tłum.Wyrazy wchodzące w skład określenia dotyczącego nazw ulic, placów i parków oraz różnego typu budowli piszemy wielką literą, natomiast spójniki i przyimki wchodzące w skład nazwy piszemy małą literą:ulica Bitwy pod Płowcami, ulica Droga na Olczę, ulica Jana z Kolna, ulica Jana z Łańcuta, ulica Żwirki i Wigury, plac Juranda ze Spychowa, plac Wolności i Zwycięstwa, park Biegu po Zdrowie, kościół Świętych Piotra i Pawła, pomnik Zaślubin Polski z Morzem.UWAGA: Ulica zwykle piszemy w skrócie: ul. Mając zatem na uwadze ogólną zasadę i spoglądając na mapę Gdyni, zapiszemy np.:ul. Świętojańska, ul. Władysława IV, al. Marszałka Piłsudskiego, al. Jana Pawła II, skwer Kościuszki, skwer Sue Ryder, bulwar Nadmorski im. Feliksa Nowowiejskiego, nabrzeże Młodych Żeglarzy, basen żeglarski im. Gen. Mariusza Zaruskiego, pomnik Tadeusza Wendy, park Centralny, park Kolibki, kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy i św. Piotra Rybaka, dom Opolanka, willa hrabiny Magdaleny Łosiowej, kamienica Pręczkowskich, cmentarz Witomiński… ale już Wzgórze Świętego Maksymiliana i Płyta Redłowska, bo wielowyrazowe nazwy osiedli piszemy wielkimi literami. Opublikowano: 22.02.2023 08:15 Autor: Przemysław Kozłowski (p.kozlowski@gdynia.pl) Zmodyfikowano: 22.02.2023 09:18 Zmodyfikował: Przemysław Kozłowski