Kontynuujemy na łamach „Ratusza" cykl o gdyńskich atrakcjach, miejscach, które warto odwiedzić. Zapraszamy do spacerów po naszym pięknym mieście, poznania miejsc, które gwarantują świetną i mądrą zabawę oraz odpoczynek dzieciom i dorosłym. Dziś prezentujemy siódmy odcinek cyklu.Gdynia jest jedynym miastem w Polsce, w którym modernizm rozwinął się w pełny sposób i posiada spójną architektonicznie i intensywną zabudowę. Dzięki projektowi Gdyński Szlak Modernizmu mieszkańcy i turyści mogą przekonać się o tym na własną rękę lub z przewodnikiem. Do wyboru cztery trasy: 10 Lutego - Pirs, Kamienna Góra, Świętojańska, Moderna nieznana.10 Lutego - Pirs Jedyna taka trasa w Polsce, która już na symboliczne przywitanie, „puszcza do nas oko", odsłaniając fragment lśniącej morskiej perspektywy. Podążając szlakiem ku morzu, bardzo szybko wchodzimy w bliski kontakt z perłami moderny lat 30-tych, w tym ikoniczną parą gdyńskich „domów transatlantyków". Prawdziwą ucztę, nie tylko dla znawców, powinna stanowić wizyta w Zespole Mieszkaniowym BGK - obejrzenie dekoracji klatek, systemu schronów czy zajrzenie w „duszę" schodów i „kosmiczne oko" wewnętrznego systemu oświetlenia. Dzięki uprzejmości wspólnoty mieszkańców założono w budynku mini muzeum, z wystawą m.in. fotografii oraz ekspozycją oryginalnych elementów armatury łazienkowej. Modernizm na odcinku 10 Lutego towarzyszy przez całą trasę. Wrażenie robi pierzeja 4 kamienic o numerach 21-27.Ważny odcinek trasy przebiega Skwerem Kościuszki, gdzie skupia się arcyciekawa grupa trzech kamienic, w tym dwóch kamienic narożnych: Kamienica Peszkowskiego, Kamienica Jurkowskiego i Kamienica Pręczkowskiego. Szlak modernizmu doprowadza nas do Molo Południowego, czyli obszaru bezpośredniego styku miasta z morzem. Tutaj spotkamy symbole moderny gdyńskiej kreujące jej morską panoramę, w tym budynek „Domu Żeglarza" przy Marinie (obecnie Akademii Morskiej) oraz ważną atrakcję miasta - „Akwarium Gdyńskie". Okrętowa bryła „Domu Żeglarza", projektowanego jako hotel, stała się inspiracją dla współczesnych architektów gdyńskich hoteli (Nadmorski, Blick). Kamienna Góra Ten odcinek Szlaku Modernizmu biegnie jednym z najbardziej malowniczych i prestiżowych miejsc w Gdyni - dawnym letniskiem nazywanym także Kamieńcem Pomorskim. „Kamienna Góra" stanowi prezentacje grupy wielu styli, typowych dla zabudowy willowej lat 20-tych i 30-tych II RP, w tym m.in. form historyzujących, dworkowych, wśród których modernistyczne realizacje wyróżnia nowoczesność i minimalizm brył, często w kształcie prostopadłościanów oraz pojawianie się w projekcie elementów opływowych, przypominających architekturę okrętów. Najciekawsze obiekty gdyńskiej moderny na trasie „Kamienna Góra" to Dom Mieszkalny „Opolanka" z efektowną zaokrągloną linią narożnych balkonów oraz przyciągający uwagę, budynek mieszkalno-biurowy „Polskarob", bezsprzeczna perła gdyńskiej moderny. Do klasyki tzw. funkcjonalizmu kubicznego, zaliczana jest Willa Hrabiny Łosiowej, obecnie siedziba sądu Marynarki Wojennej, bryła o bardzo dynamicznej i nowoczesnej formie, stanowiąca wciąż żywą inspirację dla współczesnych architektów tworzących w duchu moderny (np. Roberta Koniecznego, Jacka Drożdża). ulica Świętojańska Świętojańska to najbardziej spójny architektonicznie odcinek Gdyńskiego Szlaku Modernizmu. Szczególnie letni spacer, utwierdza nas w nazywaniu Śródmieścia Gdyni „słonecznym miastem". Najważniejszej arterii gdyńskiej rytmu nadają nie tylko zwarte pierzeję modernistycznych kamienic, ale przede wszystkim światło słoneczne, które rankiem „oświetla" górne fronty domów - zachodniej strony Świętojańskiej, w południe zaś, wlewając się od strony Wzgórza Św. Maksymiliana, wypełnia blaskiem całą ulicę. Do najciekawszych obiektów modernistycznych na trasie, należą dwie kamienice narożne przy skrzyżowaniu Świętojańskiej z Żwirki Wigury. Pierwsza z nich to Kamienica Orłowskich, druga z pary - Kamienica Kreńskich. Najstarsza i największa kamienica modernistyczna mieści się przy ul. Świętojańskiej 53 - Kamienica Stankiewicza. Niektóre z kamienic narożnych na trasie Szlaku, przypominają sylwetką i wielkością burty statków lub promów pasażerskich (np. Świętojańska 89), wrażenie potęguje bliskość morza oraz prosta linia osi ulic, podobnie jak portowych nabrzeży. Urok trasy „Świętojańska" to także malownicze boczne uliczki, bramy, podwórka, magiczne galerie, butiki, cukiernie i kawiarnie. Na końcu trasy „Świętojańska" czeka na nas wspaniały deser. Adres Świętojańska 122 warto zapamiętać. Ta narożna kamienica potrafi przyprawić o prawdziwą ekscytację i dreszczyk emocji. Jej wyrazista linia, podkreślona stylową „eską" oraz szeroka południowa elewacja z charakterystycznymi rzędami jakby przyklejonych do faktury kolorowego tynku balkoników. Przeszklony narożnik przeznaczony do tzw. ogrodów zimowych, dodaje kamienicy nowoczesności i prestiżu. Moderna nieznana Ta trasa odkrywa Gdynię na styku miasta z portem, obrazując zróżnicowanie moderny gdyńskiej, a zarazem stanowi wielki pokłon znakomitemu architektowi Wacławowi Tomaszewskiemu, autorowi pięciu projektów obiektów na trasie.Początek trasy stanowi Gmach Sądu Rejonowego na Placu Konstytucji, jeden z najbardziej efektownych budynków publicznych w Gdyni. W duchu stylistyki późnego Art-Deco, utrzymane są budynki Państwowego Instytutu Meteorologicznego, (nad którym góruje modernistyczna, stalowa wieża pomiarowa), Domu Marynarza Polskiego (obecnie Rybaka) oraz Straży Pożarnej obiektu zrealizowanego po wojnie. Dwa inne obiekty na Szlaku, znajdujące się w sąsiedztwie Domu Rybaka, prezentują już zupełnie inne style. Dom Marynarza Szwedzkiego to ciekawy przykład późnego funkcjonalizmu, który mieścił od początku hotel, konsulat szwedzki i kaplicę. Jednym z najlepszych przykładów konstruktywizmu w polskiej architekturze międzywojennej jest obiekt Miejskich Hal Targowych - MHT, nawiązujący do dokonań inżynierów francuskich, jak np. hala w Orly. Na Placu Kaszubskim 1 stoi okazała modernistyczna kamienica z fotogenicznymi, rytmicznymi uskokami oraz narożnymi balkonami. Nie mniej interesującym obiektem moderny jest kamienica narożna na ul. Portowej 13/15, która przykuwa uwagę trzema rzędami trzykondygnacyjnych wykuszy. Ulicą Żeromskiego dojdziemy do budynku YMCA, zaprojektowanego tuż po wojnie z darów amerykańskich.Jest tam również efektowny „kryształowy" budynek Izby Arbitrażowej Bawełny, którego jasną elewację zdobi napis „Dom Bawełny". Idąc dalej ulicą Żeromskiego, po 100 m odkryjemy efektowne dzieło moderny, obiekt mieszkalno-usługowy marynarki wojennej (Kantyna Marynarki Wojennej), który zdobią opływowe balkony narożne oraz „kominy" wentylacyjne do złudzenia przypominają okrętowe.Więcej informacji na stronie internetowej: www.modernizmgdyni.pl . Opublikowano: 12.05.2011 00:00 Autor: Małgorzata Omachel - Kwidzińska (m.omachel@gdynia.pl)