1370 (1070) 2019-06-14 - 2019-06-20

Tydzień Profilaktyki: Dziecko w rodzinie z problemem alkoholowym

Uzależnienie od alkoholu rodzica wpływa na każdego członka rodziny i zmienia relacje pomiędzy nimi. Ogranicza, niekiedy uniemożliwia pełnienie roli matki czy ojca. W tym znaczeniu rodzina z problemem alkoholowym jest dysfunkcyjna. Uzależnienie rodzica w różnym stopniu i na różnych etapach życia dziecka, zaburza inaczej jego rozwój i funkcjonowanie.
Pewien terapeuta opisał rodzinę dotkniętą alkoholizmem jako taką, w której w dużym pokoju mieszka hipopotam, którego istnieniu wszyscy członkowie rodziny stanowczo zaprzeczają. Potrzeba sporo energii i zwinności aby poruszać się i korzystać z pokoju. Na pierwszy rzut oka wydaje się to wręcz niemożliwe, lecz członkowie rodziny stają się mistrzami w tej konkurencji. W sposób niejawny ustalane są reguły: „Nic nie mówić”, „Niczego nie odczuwać”, „Nikomu nie ufać”. Zasady obowiązują, niezależnie od tego, czy pijący rodzic jest aktualnie trzeźwy, czy nie, czy pomiędzy rodzicami dochodzi do kłótni czy pojednania. To zasady przetrwania w trudnoprzewidywalnym świecie, który nie daje poczucia bezpieczeństwa. Obowiązują na zewnątrz rodziny, w jej obrębie i wobec samego siebie.
Zjawisko alkoholizmu jest na tyle powszechne, że w jakimś stopniu każdy z nas się z nim zetknął. Bez trudu przychodzą na myśl szkody związane z piciem: zaniedbanie, choroby, zerwane relacje, izolacja i degradacja społeczna, agresja. To elementy destrukcyjnego wpływu alkoholizmu na życie rodziny. Jeśli przyjrzeć się bliżej, dostrzeżemy mniej oczywiste zależności – w domu alkoholika choruje cały system rodzinny. Bliscy przystosowują się oswajając uzależnienie. Koszty ponoszą wszyscy ale wydaje się, że dzieci płacą najwyższą cenę – przystosowanie do życia w rodzinie alkoholowej według reguł: „Nie czuć”, Nie mówić” i „Nie ufać” oznacza dla nich wpisaną w rozwój rezygnację z jakiejś części siebie. – mówi Barbara Lutow, psychoterapeutka i terapeuta rodzinny MOPS Gdynia.
Dziecko w swojej naturze od najwcześniejszych chwil życia jest zależne od innych. Wyposażone w potencjał różnorakich możliwości, jednak właściwości te aby się ujawnić i rozwijać potrzebują innych – oprócz opieki i miłości, także umiejętności do odzwierciedlania ich uczuć. Składa się to na kluczową psychologicznie zdolność do zauważania, rozpoznawania, nazywania, nadawania znaczenia stanom psychicznym. Poprzez odzwierciedlanie dziecko uczy się siebie, innych i świata, zdolności do regulacji emocji, bycia w relacji z innym, a także wyodrębnienia siebie jako podmiotu. Rodzic natomiast może odzwierciedlić tylko to, co sam jest w stanie poczuć. W rodzinie z problemem alkoholowym uczucia są jednak zamrożone. Alkohol stanowi centralną część życia, wyznacza nastroje, zawłaszcza relacje. Tacy rodzice, tracą zdolność do odczuwania, rozumienia swoich uczuć, a także uczuć swoich dzieci.
Dzieci z domów dotkniętych problemem alkoholowym mogą pełnić charakterystyczne role: Bohater staje się szybciej dorosły, jest skłonny do wyrzeczeń i poświęceń. Wspomagacz, to ktoś, kto wykazuje opiekuńczą postawę, będzie chronił alkoholika przed szkodami wyrządzonymi piciem. Wyrzutek, to ktoś kto nie znalazł sobie oczywistego miejsca w systemie rodzinnym, buntuje się, jest ofiarą agresji. Błazen, to rola pocieszyciela, sprawnie rozładowującego napięcie w rodzinie. Niewidoczne dziecko, to ktoś kto wycofał się w świat fantazji i zainteresowań. Ta ucieczka utrudni mu kontakt z rzeczywistością, nawet kiedy nie będzie już ona zagrażająca. Wymienione role są umowne, mogą się zmieniać, często skutecznie stwarzają pozór normalności. Czasem trudno pomyśleć, że za świetnymi ocenami w szkole, zabawnym usposobieniem, czy imponującą zaradnością i samodzielnością, kryje się krzywda, dysfunkcja w rodzinie, poczucie wstydu, lęku i samotności. Ze wszystkich charakterystyk, ta ostatnia wydaje się najbardziej uniwersalna – dziecko pijących rodziców, to przede wszystkim dziecko samotne.
Jeśli szukasz pomocy w problemie alkoholowym, te kontakty mogą okazać się pomocne:
MOPS Gdynia – ul. Grabowo 2 Gdynia, tel: 58 625 93 63.
Klub Abstynenta „Krokus” (Helena Tomaszewicz) – ul. Traugutta 9 Gdynia, tel: 58 711 80 63.
Infolinia AA – tel: 801 033 242; Wspólnota AA Obszar Gdynia, tel: 696 546 285.
Ośrodek Profilaktyki i Terapii Uzależnień: ul. M. Reja 2a Gdynia, tel: 58 621 61 35.

  • ikonaOpublikowano: 13.06.2019 09:58
  • ikona

    Autor: Monika _Kowalska (monika.kowalska@gdynia.pl)

  • ikonaZmodyfikowano: 13.06.2019 09:59
  • ikonaZmodyfikował: Monika Kowalska
ikona