Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny odrestaurowała pierwszy polski film powojenny pt. „Wielka droga” w reżyserii Michała Waszyńskiego. We wrześniu jego repremiera odbędzie się w Gdyni podczas dwóch festiwali filmowych. Pokazom towarzyszyć będzie wystawa plenerowa, którą będziemy mogli zobaczyć już 11 sierpnia przy ORP „Błyskawica”. Film Michała Waszyńskiego „Wielka droga” nakręcono w 1946 roku. To pierwszy powojenny obraz, który został zrealizowany we włoskiej wytwórni Cinecitta. Koszty jego realizacji pokryła polska armia, kierowana przez generała Andersa.Film – pełen patriotycznych wątków – pokazuje światu udział Polaków w kluczowych wydarzeniach II wojny światowej oraz ich zasługi, które wpłynęły na jej zakończenie. Zawiera archiwalne zdjęcia z tamtego okresu, m.in. z bitwy o Monte Cassino. Gdyńskim pokazom filmowym towarzyszyć będzie wystawa plenerowa „Wielka Droga. Armia Andersa” przygotowana w oparciu o materiały archiwalne ze zbiorów Filmoteki Narodowej. Poza tym odbędą sie także spotkania dotyczące prac restauratorskich nad filmem i debaty historyczne. Wydana również zostanie specjalna publikacja na temat „Wielkiej Drogi”. W tym roku pojawia się wyjątkowa okazja do przybliżenia postaci Władysława Andersa – generał obchodziłby swoje 130. urodziny.Wystawa będzie prezentowana od 11 sierpnia na nabrzeżu Pomorskim obok okrętu ORP „Błyskawica”. Gościem specjalnym tego dnia będzie córka generała – Anna Maria Anders. Uroczystości otwarcia towarzyszyć będzie koncert Kuby Stankiewicza pt. „The Music of Henryk Wars” (obowiązują zaproszenia). Kolejnym etapem uczczenia urodzin generała Andersa będzie repremiera odrestaurowanego przez Filmotekę Narodową filmu „Wielka droga”. Seanse odbędą się podczas gdyńskich festiwali: 15 września na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych oraz 30 września na festiwalu Niepokorni Niezłomni Wyklęci. Film Waszyńskiego stanowi zabytek historyczny, który oprócz elementów fabuły, zawiera cenne zdjęcia dokumentalne obrazujące drogę Polaków z Sybiru do Włoch. Ukazuje bowiem wojenną drogę polskich żołnierzy formujących Armię Andersa w dalekiej Rosji, którą śledzimy przez pryzmat losów pary narzeczonych ze Lwowa, rozłączonych w wojennej zawierusze. W filmie zostały wykorzystane materiały dokumentalne zarejestrowane przez filmowców podążających szlakiem bojowym II Korpusu. Zobaczymy w nim m.in. atak ZSRS na Polskę 17 września 1939 roku, wywózki na Sybir, podpisanie paktu Sikorski-Majski, wyjście żołnierzy Andersa do Iranu, Palestyny i Iraku, Egiptu, walki we Włoszech oraz bitwę o Monte Cassino. W filmie, obok Jadwigi Andrzejewskiej i Albina Ossowskiego, w jednej z głównych ról wystąpiła ówczesna narzeczona generała – Renata Bogdańska. Niewątpliwym atutem tego dzieła jest także udział samego Andersa. Projekcji towarzyszyć będą spotkania na temat prac restauratorskich i digitalizacji „Wielkiej Drogi” oraz debata historyczna. Wydana zostanie także specjalna publikacja historyczno-edukacyjna dotycząca postaci generała Andersa i filmu. Wystawa „Wielka Droga. Armia Andersa” Wystawa, którą zobaczymy w Gdyni, ukazuje niezwykłą historię przemarszu Armii Andersa – 120 000 ludzi, którzy w ciągu 1 334 dni pokonali 12 500 kilometrów, wędrując przez trzy kontynenty: Europę, Azję i Afrykę. Począwszy od Buzułuku w ZSRS, przez Iran, Irak, Palestynę, Egipt po Włochy. Armia Andersa wytyczyła szlak wielkiej drogi, która zawieść ją miała do Polski. Ekspozycja wystawy podporządkowana została poszczególnym etapom tej wędrówki – począwszy od historii lwowskich Polaków, przez wybuch II wojny światowej, deportacje na Syberię, organizację Polskich Sił Zbrojnych w ZSRS, po Iran, Irak, Palestynę, Egipt, Włochy.Teraz wraz z żołnierzami i artystami Andersa możemy przemierzyć szlak tej drogi, stając się na chwilę świadkami zarówno ważnych historycznych momentów, jak i zwyczajnej codzienności w zmieniającym się krajobrazie danego kraju. Film o wędrowce do domu Film „Wielka droga” przedstawia losy pary narzeczonych rozłączonych wojną: od oblężenia Lwowa w 1939 roku do formowania Armii Andersa w ZSRS, poprzez tułaczkę w Iranie, Iraku, Palestynie i Egipcie – aż po kampanię włoską. Istotnym i najbardziej wartościowym elementem tego dzieła są prawdziwe zdjęcia dokumentalne. M.in. z bitwy o Monte Cassino, w której bohater filmu Adam zostaje ranny. „Wielka droga” to film mający już ponad 75 lat, jednak dopiero od niedawna znany jest polskiej publiczności. Jedyna znana w Polsce do tej pory wersja trafiła do zbiorów Filmoteki Narodowej z USA w 1962 roku. Jednak z uwagi na niewygodne dla Rosji Sowieckiej wątki film przez 25 lat przeleżał na półce i nie był publicznie pokazywany. Ponieważ zawierał liczne autentyczne zapisy realizowane przez czołówkę filmową, ukazujące życie II Korpusu na całej trasie jego przemarszu, ćwiczenia oraz udział w operacjach wojskowych, z przygotowaniami do bitwy o Monte Cassino na czele, nie był traktowany jako film, lecz jako dokumentalne materiały i udostępniane były tylko jego fragmenty. Pierwsze pokazy całego filmu, choć dostępne jedynie dla środowisk studenckich, odbyły się w latach 1988-1989 w Katowicach i we Wrocławiu. W kwietniu 1991 roku obraz został wyemitowany przez telewizję i był to pierwszy raz, kiedy został on w Polsce zaprezentowany szerokiej publiczności. Dopiero wtedy, po 45 latach od premiery, „Wielka droga” zaistniała w świadomości widzów w naszym kraju. Przygotowana przez Filmotekę Narodową premiera odrestaurowanego filmu „Wielka droga” jest kolejnym niezwykle ważnym przedsięwzięciem zmierzającym do przywrócenia polskiej kulturze i pamięci zbiorowej dokonań polskich twórców – tym razem scenicznych i teatralnych. Jest aktem oddania należnego miejsca artystom wojennym, a później emigracyjnym, którzy będąc również żołnierzami, dzielili z żołnierzami II Korpusu tułaczy los i niewygody warunków frontowych. A jednocześnie swoim talentem i tworzonym pięknem podtrzymywali ducha narodowego i wiarę w powrót do wolnej ojczyzny – której wielu z nich nigdy nie doczekało.Wędrówka „Wielkiej drogi” do publiczności w Polsce była długa. Dzięki Filmotece Narodowej – Instytutowi Audiowizualnemu mamy dziś możliwość obcowania z wyjątkowym zabytkiem polskiej kinematografii. Podążając za bohaterami filmowymi, możemy symbolicznie przejść wraz z Armią Andersa te wszystkie szlaki. Program wydarzeń: 11 sierpnia o godz. 18.00 – otwarcie wystawy „Wielka Droga. Armia Andersa”, nabrzeże Pomorskie przy okręcie ORP „Błyskawica”; 11 sierpnia o godz. 19.00 – koncert Kuby Stankiewicza: „The Music of Henryk Wars” (obowiązują zaproszenia) w Klubie Marynarki Wojennej; 15 września – repremiera „Wielkiej drogi” i debata wokół filmu w Teatrze Muzycznym podczas 47. FPFF; 30 września – pokaz „Wielkiej drogi”, spotkanie dotyczące prac restauratorskich nad filmem oraz debata historyczna podczas festiwalu Niepokorni Niezłomni Wyklęci. Partnerem wydarzeń jest miasto Gdynia. Patronat nad uroczystościami objęli: minister Jarosław Sellin, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Muzeum II Wojny Światowej, Port Gdynia, Festiwal NNW oraz TVP Kultura, TVP Historia, Radio Gdańsk i Radio Wnet. Opublikowano: 09.08.2022 14:43 Autor: Magdalena Śliżewska (m.slizewska@gdynia.pl) Zmodyfikowano: 12.08.2022 15:03 Zmodyfikował: Magdalena Śliżewska