Zwiedzanie

Modernizm okiem mewy – kamienica Pręczkowskich

Kamienica Pręczkowskich przy skwerze Kościuszki 10-12. Fot. Michał Sałata

Kamienica Pręczkowskich przy skwerze Kościuszki 10-12. Fot. Michał Sałata

To co, że za oknem zima - każda pora roku jest dobra, by podziwiać modernistyczną architekturę Gdyni. Polecamy więc zimowe spacery Gdyńskim Szlakiem Modernizmu, a na zachętę pokazujemy, jak perły modernizmu prezentują się z nietypowej dla przechodnia perspektywy – okiem mewy. Dziś jedna z głównych atrakcji skweru Kościuszki – kamienica Stanisława Pręczkowskiego.


Latanie dronem nad Gdynią bywa trudne przez cały rok. Mechaniczną mewę ze szklanym okiem kamery potrafią zaatakować żywe mewy. W mieście nie brakuje też obiektów Marynarki Wojennej, nad którymi latać nie można. Zima niesie dodatkowe utrudnienia – mróz i padający śnieg mechaniczna mewa znosi znacznie gorzej niż prawdziwa. Jednak nie poddajemy się i kontynuujemy rozpoczęty latem cykl „Modernizm okiem mewy”.

Przy realizacji 9. odcinka cyklu mierzyliśmy się z różnymi wyzwaniami – wiatr, śnieg na zmianę ze słońcem, temperatura około zera, liczne mewy, no i bezpośrednie sąsiedztwo Dowództwa Marynarki Wojennej. Ale udało się – prezentujemy kamienicę Pręczkowskich przy skwerze Kościuszki 10-12.



Modernistyczna awangarda


Kamienica wzniesiona dla rodziny Stanisława Pręczkowskiego (inżyniera z Wejherowa) na działce zakupionej od Elżbiety Skwiercz przy skwerze Kościuszki należy do awangardy gdyńskiego modernizmu.

- Jedna z pierwszych modernistycznych kamienic, realizowana trzema etapami w latach 1928 – 1937 z prawdziwym rozmachem. Uchodzi za  najlepszą realizację modernistyczną lat 20-tych pod względem stylu. Projektant Tadeusz Jędrzejewski zaprojektował ją w nurcie wczesnego funkcjonalizmu, który łączył formy kubiczne z opływowymi. Po raz pierwszy zastosowano tu też wyraźne odniesienia okrętowe: uskokowo cofnięty narożnik wyższy o jedną kondygnację, sąsiadujący z cylindryczną formą nawiązującą do mostku kapitańskiego, podkreśloną metalowymi balustradami balkonów i ciemniejszym tynkiem – czytamy na stronie modernizmgdyni.pl.


Kamienica modernistyczna, zdjęcie czarno-białe z czasu wojny.
Kamienica Pręczkowskich w czasie okupacji z kinem Apollo. Źródło: modernizmgdyni.pl 

Architekt Tadeusz Jędrzejewski z „Biura architektonicznego Włodzimierz Prochaska, Stanisław Garliński, Tadeusz Jędrzejewski. Inżynierowie architekci” stworzył projekt w 1928 roku. W latach 1930-31 powstała część narożna budynku oraz fragment od strony skweru Kościuszki. W latach 1934-35 dobudowano skrzydło od strony skweru Kościuszki, a w latach 1936-37 - skrzydło od strony ul. Żeromskiego.

Na parterze budynku działały lokale handlowe oraz kino „Polonia” (w czasie okupacji „Apollo-Liechtspiele”, po wojnie – „Goplana”). Dziś mieści się tu m.in. restauracji „Trafik”, a w dawnym kinie odbywa się Bazar Bo ze Wsi, na którym można kupić pieczywo, mleko, jajka, garmaż, warzywa i owoce od lokalnych wytwórców i gospodarzy.

W 1996 roku kamienica została wpisana do rejestru zabytków.

  • ikonaOpublikowano: 24.01.2024 07:44
  • ikona

    Autor: Przemysław Kozłowski (p.kozlowski@gdynia.pl)

  • ikonaZmodyfikowano: 16.02.2024 15:27
  • ikonaZmodyfikował: Paweł Jałoszewski
ikona

Zobacz także