Na terenie Gdyni można jeszcze spotkać okna historyczne z różnych okresów, w tym wiele sprzed etapu powstawania miasta. Te elementy architektury miały niezwykle istotny wpływ na wyraz plastyczny budynku, a w wielu przypadkach były zaprojektowane indywidualnie, przybierając często stylistykę zgodną z formą obiektu. Drewniane okna historyczne, bez względu na ich wiek i konstrukcję, można dziś z powodzeniem poddać renowacji, w tym uszczelnieniu.W najstarszych budynkach obecnej Gdyni, pochodzących z przełomu XIX i XX w. okna są zwykle dekorowane i mają zróżnicowane kształty, konstrukcje, podziały, a nawet kolorystykę. W latach 30. XX w. nowoczesna konstrukcja budynków powoduje, że okna coraz częściej projektuje się, jako duże otwory z podziałami na mniejsze pola, pojawiają się charakterystyczne dla architektury modernistycznej okna narożne, okna pasmowe oraz okrągłe jak bulaje. Elementy dekoracyjne stają się prostsze i bardziej dyskretne, znikają stosowane wcześniej opaski okienne i inne dekoracje przy oknach, ozdobą okien modernistycznych są już przede wszystkim elementy użytkowe np. ślusarskie takie jak stylowe okucia, klamki, zawiasy i mechanizmy zamykające. Dom Bieszków przy ul. św. Mikołaja 9, XIX w. (okno przed renowacją) to najlepiej zachowany budynek wiejski w Gdyni (obok domku Abrahama), relikt wsi Chylonia, powstał na początku XX w. Od kilku lata trwa pieczołowita rewaloryzacja prowadzona przez kolejne pokolenie tej samej rodziny. Ponad stuletnie okna poddano pracom konserwatorskim, zachowując znaczną część konstrukcji, konieczna jednak była rekonstrukcja części skrzydeł okiennych i detali dekoracyjnych. Prace przeprowadzono w 2016 r. Głównym materiałem okien historycznych było drewno, na ogół wysokiej jakości. Okna w niektórych budynkach historycznych Gdyni mają już ponad 100 lat. Wbrew pozorom ich stan techniczny wciąż jest dobry lub zadowalający a drewno w wielu wypadkach pozostaje w dobrej jakości, pomimo że ukryte jest nierzadko pod wieloma warstwami farby. Pewien stopień zużycia, zniszczone powłoki malarskie i wtórne nawarstwienia oraz przeświadczenie o niskiej izolacji termicznej i akustycznej historycznych okien prowadzą obecnie coraz częściej do zagrożenia wymianą na okna plastikowe. Zastępowanie historycznej drewnianej stolarki oknami plastikowymi przyczynia się zawsze do utraty walorów architektonicznych i plastycznych całego budynku. Forma, układ konstrukcyjny i tradycyjna technologia wykonania okien drewnianych mają ogromny wpływ na wygląd elewacji. Podziały, kolorystyka, rodzaj detalu, grubości i kształty profili, a nawet sposób otwierania odgrywają znaczącą rolę. Willa przy ul. Inżynierskiej 111, lata 30. XX w. Okna modernistyczne o obrysie poziomych prostokątów, poddane w 2007 r. pracom konserwatorskim z zachowaniem drewnianej konstrukcji i częściową wymianą skrzydeł, czyli części otwieranych. Okno dolne jest charakterystyczne dla awangardowych budynków modernistycznych, bo dzięki konstrukcji z żelbetowej ramy wysuniętej przed lico elewacji, uzyskano znaczny dystans pomiędzy zewnętrzną, a wewnętrzną płaszczyzną przeszklenia, tworząc szeroki parapet, który mógł być mini oranżerią. Przy odpowiedniej konserwacji i pielęgnacji okna drewniane mogą posłużyć swoim właścicielom o wiele dłużej od okien plastikowych. Drewniane okna historyczne, bez względu na ich wiek i konstrukcję, można dziś z powodzeniem poddać renowacji, w tym uszczelnieniu. Wielu właścicieli przedwojennych willi i mieszkań w kamienicach zdecydowało się na zachowanie i renowację okien, doceniając historyczny materiał i rzemiosło, które znika. Przykładów takich budynków w Gdyni jest wiele.Są to m.in. dawny Zajazd Adlera przy ul. Orłowskiej 8 (Orłowo), zabytkowy dom Bieszków przy ul. św. Mikołaja 9 (Chylonia), dawna szkoła a obecnie przedszkole nr 14 przy ul. ks. Zawackiego 5 (Mały Kack), willa przy ul. Inżynierskiej 111 (Orłowo), willa dwurodzinna przy ul. Korzeniowskiego 25-25a (Kamienna Góra), i inne. Dekoracyjny detal okien z XIX w. dawnego Zajazdu Adlera przy ul. Orłowskiej 8, przed i w trakcie prac konserwatorskich. Prace konserwatorskie polegały m.in. na usunięciu powłok malarskich poprzez podgrzewanie i zdejmowanie szpachelką grubych warstw farb, następnie uzupełniane były ubytki w drewnie, elementy były szlifowane, malowane i ponownie szklone. Część zniszczonych elementów trzeba było zrekonstruować. Prace wykonano w ramach kompleksowej rewaloryzacji budynku trwającej w latach 2011-2013. Na renowację historycznej stolarki okiennej w budynkach zabytkowych Gdyni można ubiegać się o dotację z budżetu Gminy. Właściciele niektórych domów już z tego skorzystali. Więcej informacji na temat zasad przyznawania dotacji: www.gdynia.pl/zabytki/dotacje Dawna szkoła, obecnie przedszkole nr 14 przy ul. ks. Zawackiego 5, XIX w. (okno po renowacji). Okna poddano odrestaurowaniu w latach 2007-2008, odkrywając w trakcie oryginalny zielony kolor, który przywrócono. Po raz kolejny okazało się, że drewniane okna mające ponad 100 lat mogą być poddane remontowi. Zielone ramy okien tworzą niepowtarzalną kompozycję z czerwonym licem ścian. Opracowanie tekstu i zdjęcia: Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków. Galeria zdjęć Pobierz galerię Renowacja okien w domu Bieszków przy ul. św. Mikołaja 9. Fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków Pobierz zdjęcie Renowacja okien w domu Bieszków przy ul. św. Mikołaja 9. Fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków Pobierz zdjęcie Renowacja okien w domu Bieszków przy ul. św. Mikołaja 9. Fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków Pobierz zdjęcie Warunki pobierania Wszelkie prawa do zdjęć lub grafik prezentowanych w ramach portalu, należą do Prowadzącego portal lub do podmiotów z nim współpracujących i podlegają ochronie prawnej. Prowadzący portal zezwala na kopiowanie i przedstawianie utworów jedynie w celach niekomercyjnych oraz pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci i zachowaniem kontekstu tematu, do którego zostało wykorzystaneprzez redakcję gdynia.pl. Opublikowane materiały powinny zawsze zawierać źródło, czyli adres strony www.gdynia.pl. Na publikowanie utworów w innych celach wymagana jest zgoda właściciela strony czyli Prowadzącego portal. Opublikowano: 15.05.2020 11:30 Autor: Przemysław Kozłowski (p.kozlowski@gdynia.pl) Zmodyfikowano: 15.05.2020 14:15 Zmodyfikował: Przemysław Kozłowski