Co nowego

„Samarytanka” już w muzeum

„Samarytanka” stanęła obok budynku Muzeum Marynarki Wojennej i Muzeum Miasta Gdyni. W podobnej lokalizacji będzie można podziwiać ją już po pracach konserwacyjnych, fot. Kamil Złoch

„Samarytanka” stanęła obok budynku Muzeum Marynarki Wojennej i Muzeum Miasta Gdyni. W podobnej lokalizacji będzie można podziwiać ją już po pracach konserwacyjnych, fot. Kamil Złoch

Ta akcja transportowa wymagała ogromnej uwagi i precyzji. Trwała od wieczora do bladego świtu, ale zakończyła się sukcesem. „Samarytanka”, pierwsza jednostka zbudowana w dawnej Stoczni Gdynia, zakotwiczyła na swoim nowym miejscu przy Muzeum Marynarki Wojennej. Wiosną przyszłego roku mają zacząć się pierwsze prace, które przywrócą jej dawny blask.


Jeszcze na początku tygodnia stała – podobnie jak przez ostatnich kilkadziesiąt lat – przed biurowcem przy ul. Czechosłowackiej, ale teraz trafiła w godne miejsce, czyli do Muzeum Marynarki Wojennej. Muzealną ekspozycję zasiliła „Samarytanka”, czyli historyczna motorówka sanitarna, która była pierwszą jednostką zaprojektowaną i zbudowaną w nieistniejącej już Stoczni Gdynia.

Nocna akcja transportowa


O tym, że jednostka zmieni lokalizację, pisaliśmy już na początku tygodnia. Dzięki współpracy muzeum z Pomorską Specjalną Strefą Ekonomiczną (na której terenie dotąd znajdowała się motorówka) udało się zorganizować skomplikowaną akcję transportową, która zakończyła się sukcesem.

Zdecydowano się na skorzystanie z usług doświadczonej firmy Trans-Nauta, która w akcję zaangażowała m.in. specjalistyczny dźwig. Od wtorkowego wieczoru aż do środowego poranka trwał transport zabytkowej motorówki ze stoczniowych terenów na zewnętrzną ekspozycję przy Muzeum Marynarki Wojennej. Całość wymagała od operatorów momentami niemal chirurgicznej precyzji, która pozwoliła zmienić położenie „Samarytanki” bez jej uszkodzenia.



– Operacja była skomplikowana, bo zarówno na ul. Czechosłowackiej, gdzie dotąd stała „Samarytanka”, nie było bezpośredniego podejścia do niej, żeby mógł podjechać blisko dźwig i platforma, na której była transportowana, tak samo tutaj nie można było bezpośrednio podjechać dźwigiem. „Samarytanka” stała na ulicy Czechosłowackiej, z tyłu naszego biurowca, w miejscu gdzie nie zaglądają turyści i nie zaglądają mieszkańcy, a jedynie pracownicy okolicznych firm. Jest jednak symbolem odradzania się niepodległości, pierwszą w pełni zaprojektowaną jednostką morską wybudowaną w Gdyni – mówił podczas konferencji prasowej prezentującej „Samarytankę” Przemysław Sztandera, prezes Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.

Remont w najbliższych miesiącach


Z nowego eksponatu cieszą się pracownicy Muzeum Marynarki Wojennej. „Samarytanka” zakotwiczyła w niecce muzealnego gmachu. Wiadomo już, że będzie wymagać prac konserwacyjnych. Wszystko po to, żeby przywrócić jej dawny blask. To ciekawy fragment morskiej historii, który dobrze wkomponuje się w plenerową wystawę placówki – mowa w końcu nie tylko o pierwszej jednostce, która opuściła wspomnianą Stocznię Gdynia, ale też o łodzi, która w okresie wybuchu II wojny światowej miała odegrać swoją rolę przy wodnym transporcie rannych podczas obrony Wybrzeża.

„Samarytanka” już na nowym miejscu w Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni, fot. Kamil Złoch
„Samarytanka” już na nowym miejscu w Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni, fot. Kamil Złoch

Co dokładnie będzie działo się z motorówką w najbliższym czasie? Muzeum zacznie od dokładnego przyjrzenia się jej stanowi technicznemu. Później powstanie ekspertyza i plan konserwacji.

– Wygląda nie najgorzej jeżeli chodzi o sam kadłub zbudowany ze stali, ale musimy się jeszcze upewnić. Elementy drewniane wymagają gruntownego remontu bądź odtworzenia, ale to naturalne, że po tylu latach stania na wolnym powietrzu drewno niszczeje. Gdy wykonamy czynności analityczno-projektowe, zabierzemy się do pracy, ale myślę, że będzie to nie wcześniej niż na wiosnę. Przy dobrych warunkach prace będą toczyć się na zewnątrz. W tej chwili, dzięki uprzejmości kolegów z Muzeum Miasta Gdyni „Samarytanka” znajduje się częściowo na ich terenie. Zostanie przesunięta bliżej „Batorego”, jednak tak, żeby „Batory” nie zasłaniał jej, żeby wręcz zachęcała zwiedzających do zejścia do tej niecki – zapowiada Tomasz Miegoń, dyrektor Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni.

O „Samarytance”


„Samarytanka” to stalowa, pełnopokładowa motorówka sanitarna o długości całkowitej sięgającej 15 metrów i szerokości 3,8 metra. Była pierwszą jednostką, którą zaprojektowano i zbudowano w Stoczni Gdynia. Powstała na zlecenie Urzędu Morskiego z 1930 roku, kiedy w 1930 pojawiła się potrzeba zbudowania łodzi na użytek portowego lekarza, który m.in. w ten sposób transportował chorych ze statków do specjalnego szpitala kwarantannowego na Babich Dołach. Ostatecznie budowa o symbolicznym numerze B-01 kosztowała 90 tysięcy złotych, co – jak na ówczesne czasy – stanowiło pokaźną sumę.

Została zwodowana dokładnie 17 września 1931 roku, ale dopiero w 1933 roku trafiła do zamawiającego. Wszystko z powodu problemów z silnikiem polskiej konstrukcji (dwucylindrowy silnik polskiej firmy „Perkun” o mocy ok. 65 koni mechanicznych). Według źródeł historycznych motorówka miała wiele wad konstrukcyjnych, m.in. była powolna i mało zwrotna, a układ pomieszczeń utrudniał pracę sanitariuszom. Z tego względu portowy lekarz stosunkowo szybko zrezygnował z jej użytkowania, a jednostka trafiła do Kapitanatu Portu, gdzie pełniła służbę pilotową aż do wybuchu II wojny światowej w 1939 roku.

W czasie wojny, już po etapie obrony Wybrzeża, gdy łódź miała służyć m.in. do transportu rannych między dzisiejszym Trójmiastem a Helem, Niemcy przejęli i przemianowali jednostkę na „Stegen” i używali jej głównie do prac portowych, modernizując ją i wymieniając silnik. U schyłku wojny znaleziono ją jednak porzuconą, bez silnika i dopiero po latach, w 1971 roku, „Samarytanka” trafiła do Stoczni Gdynia, gdzie przeszła remont. Potem znalazła swoje miejsce na lądzie, przed biurowcem należącym w tej chwili do Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.

Galeria zdjęć

ikona Pobierz galerię
  • ikonaOpublikowano: 27.10.2021 14:16
  • ikona

    Autor: Kamil Złoch (k.zloch@gdynia.pl)

  • ikonaZmodyfikowano: 28.10.2021 09:36
  • ikonaZmodyfikował: Redakcja portalu Gdynia.pl
ikona

Zobacz także

Najnowsze