Kto pamięta biało-czerwone i biało-niebieskie Jelcze i Ikarusy śmiało przemierzające Gdynię? Trudno uwierzyć, że linia 152, która od samego początku stanowiła jedno z podstawowych połączeń komunikacji miejskiej w Gdyni, ma już 50 lat! Powstała w celu zastąpienia linii trolejbusowych ze Śródmieścia na Oksywie, ale już po kilku miesiącach funkcjonowania została wydłużona do Małego Kacka. Od samego początku, ze względu na przebieg trasy, cieszyła się dużym zainteresowaniem pasażerów. W piątek 17 czerwca będzie można uczcić jubileusz, podróżując przez miasto zabytkowym Ikarusem 280. Linia autobusowa 152 została uruchomiona 17 czerwca 1972 r. na trasie ze Wzgórza Nowotki (obecnie Wzgórze św. Maksymiliana) – ul. Władysława IV do Oksywia Górnego – ul. Dickmana. Spod „Sagi” do Osady Rybackiej Trasa linii w kierunku Oksywia prowadziła ulicami: Władysława IV, Migały (obecnie Wójta Radtkego), pl. Konstytucji, Marchlewskiego (obecnie Janka Wiśniewskiego), Nasypową, Bosmańską, płk. Dąbka i Dickmana. Z powrotem od pl. Konstytucji trasę wyznaczono ulicami: Dworcową, 10 Lutego i Władysława IV, na której autobusy zawracały za skrzyżowaniem z ul. Czołgistów (obecnie al. Marsz. Piłsudskiego) – łącznicą obu jezdni na wysokości wjazdu do nieistniejącej obecnie stacji paliw. Jeden przystanek początkowo-końcowy zlokalizowany był przy ul. Władysława IV (w kierunku ul. 10 Lutego, za skrzyżowaniem z ul. Czołgistów – na wysokości dawnej kawiarni „Saga”), a drugi na nowej pętli wybudowanej przy ul. Dickmana po jej wschodniej stronie (za jednostką wojskową i przed drogą gruntową prowadzącą do Osady Rybackiej). W rozkładzie jazdy i w konsekwencji w informacji prasowej, przystanek krańcowy na ul. Władysława IV określono nieprecyzyjnie: najpierw jako Dworzec Wzgórze Nowotki, potem jako Rondo Wzgórze Nowotki.W pierwszym rozkładzie jazdy obowiązującym na linii 152 zaplanowano kursy wyłącznie w dni powszednie. Linię obsługiwały 4 autobusy w godzinach szczytów przewozowych – kursujące co 15 min i 2 poza szczytami – kursujące co 30 min. Ostatni odjazd z przystanku początkowego przy ul. Władysława IV odbywał się o godz. 19.12, a z Oksywia – o godz. 19.45.Już po kilkunastu dniach funkcjonowania linii 152 wydłużono godziny jej funkcjonowania i następnie zmieniono jej trasę w kierunku Oksywia. 4 lipca ostatni odjazd z ul. Władysława IV zaplanowano na godz. 23.17, a z ul. Dickmana – na godz. 23.45, natomiast 6 lipca trasę linii poprowadzono z ul. Władysława IV ulicami: 10 Lutego i Dworcową do pl. Konstytucji, do przystanku trolejbusowego przed wlotem ul. Migały, na którym zatrzymywały się także autobusy linii 104 i 150 w kierunku Oksywia. Od „gór” do morza 25 lutego 1973 r. trasę linii 152 wydłużono do Małego Kacka, do pętli u stóp morenowego wzgórza przy ul. Sandomierskiej – al. Zwycięstwa oraz ulicami Stryjską i Halicką. Zmiana ta nastąpiła w dniu, w którym przestała funkcjonować ostatnia linia trolejbusowa na Oksywie. W związku z tym częstotliwość kursowania autobusów na linii 152 zwiększono do 12 min w dni powszednie w godzinach szczytów przewozowych i do 15 min. poza tymi godzinami, z wyjątkiem godzin późnowieczornych, kiedy to autobusy kursowały co 19 min. Ponadto zaplanowano kursowanie autobusów w dni świąteczne rano z częstotliwością co 25 min i następnie do późnego wieczora co 20 min. Po kilku miesiącach, 12 sierpnia 1973 r., częstotliwość została ograniczona do 25 min. w ciągu całego dnia świątecznego. 12 marca 1974 r. częstotliwość kursów została zwiększona w szczycie porannym do 10-11 min., a w szczycie popołudniowym – do 11 min. Jednocześnie w godzinach między szczytami częstotliwość zmniejszono do 16 min. Po szczycie popołudniowym zachowano takt 15-minutowy, ale wieczorem obniżono go do 20 min.5 sierpnia 1974 r. w związku z zamknięciem dla ruchu drogowego odcinka ul. Bosmańskiej, trasę linii 152 do pętli przy ul. Dickmana poprowadzono przez Oksywie Dolne ulicami: Marchlewskiego, Arciszewskich i płk. Dąbka.18 maja 1975 r. zmieniono trasę w Śródmieściu. W kierunku Oksywia autobusy zaczęły kursować ulicą Jana z Kolna, a w kierunku Małego Kacka – ulicami: Migały, 3 Maja i 22 Lipca (obecna Armii Krajowej). Na Oksywiu dalej obowiązywał objazd prowadzący ul. Arciszewskich. Na stałą trasę – prowadzącą ulicami Nasypową i Bosmańską – linia powróciła niespełna 2 miesiące później, 8 lipca. Wjeżdżamy na Estakadę Kwiatkowskiego 20 maja 1977 r., po włączeniu części ul. Marchlewskiego do zamkniętego obszaru portu handlowego, trasę linii 152 poprowadzono nowym odcinkiem Estakady Kwiatkowskiego do ul. Gruny (obecnie Unruga) i dalej do ul. Bosmańskiej.7 grudnia 1998 r., wykorzystując oddany do użytku kolejny fragment Estakady Kwiatkowskiego, linię 152 skierowano od ul. Energetyków bezpośrednio do ul. Unruga. Od tego czasu, nie licząc objazdów związanych z pracami drogowymi, trasa linii 152 nie zmieniła się. Nie płacz, kiedy odjadę... Od połowy lat 70. stopniowo zwiększano częstotliwość kursowania autobusów na linii 152. Najwyższy w historii linii standard częstotliwości obowiązujący w dni powszednie wprowadzono w 1979 r., 15 listopada. W godzinach szczytów przewozowych 11 autobusów zaczęło kursować co 6-7 min. W okresie między szczytami, 6 autobusów zapewniało częstotliwość co 12-13 min, wieczorami zaś 4 autobusy kursowały co 18-19 min. Na początku 1985 r. obowiązywał rozkład jazdy, w którym zaplanowane były niewiele mniejsze częstotliwości. W obu szczytach przewozowych kursowało 10 autobusów – rano z częstotliwością co 7-8 min, a po południu – co 8 min. W okresie między szczytami 5 autobusów zapewniało obsługę co 16 min, a wieczorem – co 14-15 min. W 1990 r., od 18 czerwca, autobusy linii 152 w szczycie porannym kursowały co 10 min, w południowym – co 10-11 min, między szczytami i wczesnym wieczorem co 20 min, natomiast późnym wieczorem – co 40 min. Najwyższy standard częstotliwości w soboty, niedziele i święta, na poziomie 15 min przez cały dzień, obowiązywał od 10 lipca 1975 r. Na linii 152 kursowało wówczas 5 autobusów. Dwa lata później, 11 września 1977 r., standard częstotliwości obniżono do 18-19 min, a 24 września 1980 r. ponownie zwiększono do 17 min, ale z wyjątkiem późnego wieczora, kiedy to zapewniono kursowanie autobusów co 20-30 min. W soboty, niedziele i święta zgodnie z rozkładem jazdy, który wszedł w życie 11 maja 1991 r., rano i wieczorem kursowały 3 autobusy co 24 min, a w pozostałych godzinach – 5 autobusów co 18 min.1 czerwca 1993 r. na linii 152 zaczął obowiązywać nowy rozkład jazdy, uwzględniający modułowe częstotliwości zastosowane w całej sieci komunikacyjnej gdyńskiej komunikacji miejskiej. Przyznając jej status linii podstawowej, wprowadzono trzy standardy częstotliwości: co 12 min w dni powszednie w szczytach przewozowych, co 20 min w dni powszednie w okresach między szczytami i po popołudniowym szczycie przewozowym – do ok. godz. 21 oraz w soboty, niedziele i święta od rana do godz. 21, a także co 30 min we wszystkie dni tygodnia późnym wieczorem. Jednocześnie w rozkładzie jazdy określono rodzaj taboru obsługującego poszczególne zadania przewozowe. W dni powszednie od rana do godzin szczytu popołudniowego włącznie, zaplanowano obsługę linii pojazdami przegubowymi. W godzinach wieczornych oraz w soboty, niedziele i święta, do obsługi linii przeznaczono autobusy standardowe.17 stycznia 1994 r. wprowadzono na linii 152 pierwszy rozkład jazdy specyficzny dla soboty z dopiskiem „wolna i robocza”. W rozkładzie tym zachowano częstotliwość kursowania autobusów co 20 min, przeznaczając do obsługi linii maksymalnie 5 autobusów. W tym samym roku, z dniem 1 sierpnia, wydłużono w dni powszednie kursowanie autobusów przegubowych, pozostawiając pojazdom standardowym obsługę linii dopiero od godz. 21.00. Jednocześnie, autobusy standardowe zastąpiono przegubowymi w soboty i niedziele, z wyjątkiem godzin wczesnoporannych i późnowieczornych. Charakterystycznym rozwiązaniem, podyktowanym dążeniem do minimalizacji liczby wozokilometrów i godzin pracy kierowców, było zaplanowanie podmian autobusów przegubowych na standardowe przy bazie w Redłowie. Dostępne i z duchem czasu 11 czerwca 1996 r. autobusy standardowe wysokopodłogowe kursujące na linii 152 w dni powszednie w godzinach wieczornych oraz w soboty i niedziele przez cały dzień zastąpiono pojazdami niskopodłogowymi. Natomiast 7 grudnia 1998 r. wprowadzono do obsługi linii 152 w dni powszednie i soboty pierwsze cztery autobusy przegubowe niskopodłogowe. Trzy z nich kursowały od rana, a czwarty dopiero od godzin wczesnowieczornych. W dalszym ciągu następowały podmiany autobusów przegubowych na standardowe przy bazie.30 października 2002 r., wraz z przeniesieniem bazy Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej z Redłowa do Kaczych Buków, autobusy standardowe zaczęły włączać się do ruchu na trasie linii bez podmiany przegubowych, a te drugie – zjeżdżać do nowej zajezdni pod numerem 700 z pętli w Małym Kacku. Jeszcze w tym samym roku, 1 grudnia, w dni powszednie i soboty zwiększona została liczba kursujących na linii 152 autobusów przegubowych niskopodłogowych do pięciu, co zapewniło obsługę linii, poza godzinami szczytów przewozowych w dni powszednie, wyłącznie pojazdami niskopodłogowymi. Liczba pojazdów wysokopodłogowych kursujących w szczytach przewozowych była sukcesywnie zmniejszana.23 czerwca 2003 r. na linii 152, podobnie jak na pozostałych liniach autobusowych o statusie podstawowym, zmniejszono częstotliwość kursowania autobusów w dni powszednie w szczytach przewozowych z 12 do 15 min. W rezultacie linię 152 obsługiwał już tylko jeden pojazd wysokopodłogowy w wersji przegubowej, kursujący w szczytach przewozowych. Po kilku miesiącach, 1 grudnia 2003 r., pojazd ten został zastąpiony niskopodłogowym i w rezultacie linia 152 dołączyła do segmentu połączeń obsługiwanych wyłącznie autobusami niskopodłogowymi.16 listopada 2007 r. w dni powszednie szkolne w porannym szczycie przewozowym do obsługi linii 152 wprowadzono dodatkowy pojazd – w postaci autobusu standardowego, któremu zaplanowano kurs z pętli na Oksywiu do Małego Kacka po godzinie 7, pomiędzy dwoma autobusami przegubowymi kursującymi całorocznie z częstotliwością co 15 min.Przez ostatnich 15 lat rozkład jazdy linii 152 wykazywał się względną stabilizacją. Linię głównie obsługiwały autobusy przegubowe. Pojazdy standardowe zastępowały je w godzinach wieczornych, przy czym zasada ta nie była konsekwentnie stosowana. Ponadto od tzw. pory zimowej w 2010 r., do obsługi linii w niedziele i święta w okresie jej trwania, przeznaczane są pojazdy standardowe. Narodziny legendy Na linii 152, poczynając od 1972 r., eksploatowane były autobusy różnych typów i marek. Funkcjonowanie linii zainaugurowały autobusy Jelcz Mex 272 i Jelcz Car 043, tzw. ogórki. Wkrótce dołączyły do nich przegubowe Jelcze AP-021. Pod koniec lat 70. pojawiły się w jej obsłudze Jelcze Berliety PR 110. W 1981 r. przegubowe Ikarusy 280, a w 1983 r. – standardowe Ikarusy 260 – zaczęły zastępować zarówno Jelcze ogórki, jak i Berliety. Od 1986 r. obok Ikarusów eksploatowane były Jelcze M11. Przełom nastąpił w 1996 r. wraz z przeznaczeniem do obsługi linii, początkowo w niewielkim zakresie, Jelczy Mercedesów M122/O405N2. Pod koniec 1998 r. na linii zaczęto eksploatować przegubowe Neoplany N4021td. W pierwszej dekadzie bieżącego stulecia, w obsłudze linii pojawiły się w kolejności nowe autobusy: Solaris, Volvo i MAN.W okresie funkcjonowania linii 152 zmieniali się organizatorzy usług i przewoźnicy. Linię uruchomił Zakład Komunikacji Miejskiej w Gdyni – funkcjonujący w strukturze Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Gdańsku. W latach 1989-1992 organizatorami i przewoźnikami byli w kolejności: Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne i Miejski Zakład Komunikacyjny w Gdyni. Od października 1992 r. organizatorem linii jest Zarząd Komunikacji Miejskiej w Gdyni (ZKM). Do końca maja 1994 r., przewoźnikiem był dalej Miejski Zakład Komunikacyjny. Z dniem 1 czerwca 1994 r., po powołaniu gdyńskich gminnych spółek przewozowych, obsługa linii przypadła Przedsiębiorstwu Komunikacji Autobusowej i Trolejbusowej, które z czasem zmieniło nazwę na Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej (PKM). W 2000 r., z dniem 1 grudnia, w niewielkim zakresie do obsługi linii została włączona druga gminna spółka przewozowa – Przedsiębiorstwo Komunikacji Autobusowej (PKA). 16 listopada 2007 r. do obsługi linii zakontraktowano w dni powszednie szkolne trzeciego przewoźnika – Przewozy Autobusowe GRYF, z autobusem standardowym wykonującym jeden kurs. Po czterech latach, 17 listopada 2011 r., został on zastąpiony przez PKA. Znamy się! Na linii 152 autobusy prowadziło wielu kierowców, zatrudnionych w poszczególnych przedsiębiorstwach komunikacji miejskiej. W pierwszym dniu funkcjonowania linii jedno z zadań obsługiwał Eugeniusz Pater, prowadząc Jelcza Mexa o nr 2292. W pewnym okresie niektórzy kierowcy jeździli głównie, bądź nawet wyłącznie na tej linii, co świadczyło o jej atrakcyjności dla tej grupy zawodowej. Wśród nich można wymienić tych, którzy swoją długoletnią pracę w gdyńskiej komunikacji miejskiej zakończyli na linii 152, tj. Władysława Lehmana prowadzącego w latach 1973-1974 Jelcza Mexa o nr inwentarzowym 22324, Aloszę Suworowa kierującego od 1974 r. przez kilka lat kolejno autobusami Jelcz Mex o numerach inwentarzowych 22324 i 22496 oraz Jana Kaszubę, eksploatującego w latach 1991-1994 Ikarusa 280 o numerze inwentarzowym 26632. Opracowanie: prof. Olgierd Wyszomirski Autor dziękuje panom Henrykowi Biandze, Adolfowi Labuhnowi i Mariuszowi Józefowiczowi za przekazane informacje i materiały. Opublikowano: 15.06.2022 12:36 Autor: Karolina Szypelt (k.szypelt@gdynia.pl) Zmodyfikowano: 15.06.2022 14:53 Zmodyfikował: Karolina Szypelt