Aktualności

Modernizm okiem mewy – budynek YMCA

Budynek YMCA przy ul. Żeromskiego 26. Fot. Michał Sałata

Budynek YMCA przy ul. Żeromskiego 26. Fot. Michał Sałata

Do tej pory w naszym cyklu przedstawialiśmy najcenniejsze przedwojenne budynki modernistyczne miasta. Warto jednak pamiętać, że Gdynia to też uznany modernizm powojenny. Jednym z bardziej cenionych jego przykładów jest budynek YMCA z przełomu lat 40. i 50. XX wieku.


W poprzednim odcinku cyklu „Modernizm okiem mewy”, w którym pokazujemy perły modernistycznej architektury Gdyni z lotu ptaka, lataliśmy dronem na pograniczu miasta i portu, pokazując modernistyczno-monumentalny gmach Izby Arbitrażowej Bawełny przy ul. Derdowskiego. Pozostajemy w tym kwartale, gdyż naprzeciwko Domu Bawełny dekadę później wybudowano przy ul. Żeromskiego 26 budynek dla Polska YMCA, który wprowadził do architektury miasta zupełnie nową jakość.



UFO w centrum miasta


Pojawienie się na mapie miasta w 1951 roku tego awangardowego obiektu o ekspresyjnej bryle wywołało niemałe poruszenie.

- Budynek budowano w latach 1948-1951. Zaraz po wojnie, bieda, a tu przyjeżdża amerykański kapitał i powstaje budynek YMCA - statek kosmiczny ląduje w centrum Gdyni. Architekci warszawscy Stefan Koziński i Bohdan Damięcki zaprojektowali murowany z cegły cementowej funkcjonalistyczny budynek, bardzo ergonomiczny, z ciekawymi, niepowtarzalnymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi. Zadbano o parametry termiczne. Mamy tu pierwsze przykłady szkła zespolonego – opowiadał w artykule Nowe życie w YMCA Mirek Studniak, zajmujący się renowacją obiektu.


Archiwalne czarnobiałe zdjęcie budynku YMCA w Gdyni.
Budynek YMCA w latach 50. XX wieku, źródło: www.modernizmgdyni.pl


Koziński i Damięcki budowali modernistyczne budynki w Gdyni przed wojną, więc i siedzibę dla Związku Młodzieży Chrześcijańskiej „Polska YMCA” zaprojektowali w 1948 roku w tym stylu. Zanim budynek został jednak ukończony, komunistyczne władze zlikwidowały w Polsce chrześcijańską organizację i obiekt został odebrany w 1952 roku przez kierownika Młodzieżowego Domu Kultury.

Budynek składa się z dwóch zróżnicowanych części - sześciokondygnacyjnej bryły wzdłuż ul. Derdowskiego i znacznie niższej części od strony ul. Żeromskiego, w której mieści się sala gimnastyczna, zaprojektowana przez Bohdana Damięckiego podobnie jak w budynku Wydziału Nawigacyjnego przy al. Jana Pawła II, który przedstawiliśmy w jednym z odcinków cyklu.

Ceglana fasada, opływowe narożniki, okrągłe okna bulaje, luksfery i oryginalne detale, jak drewniane drzwi wejściowe ze zwielokrotnionym motywem bulajów, kompozycja z małych kwadratowych okien w ścianie klatki schodowej czy balustrady - grzejniki. Wszystko to sprawia, że budynek należy do najciekawszych w Polsce przykładów architektury modernistycznej przełomu lat 40. i 50, co potwierdza wpisanie go w 2015 roku do rejestru zabytków.

  • ikonaOpublikowano: 07.04.2024 10:30
  • ikona

    Autor: Przemysław Kozłowski (p.kozlowski@gdynia.pl)

  • ikonaZmodyfikowano: 07.04.2024 10:34
  • ikonaZmodyfikował: Małgorzata Omachel - Kwidzińska
ikona

Zobacz także