Kilka dni przed tegorocznymi obchodami dnia Wszystkich Świętych Polską wstrząsnęły zdjęcia tabliczek o treści „grób do likwidacji”, które pojawiły się na tysiącach nagrobków w całym kraju. Skąd tam się wzięły? To efekt ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, w myśl której miejsce grzebalne dla osoby zmarłej wykupuje się na minimum 20 lat. Jeśli po tym czasie nie wniesie się opłaty za kolejny okres, trzeba liczyć się z konsekwencjami. Najpoważniejszą z nich to likwidacja miejsca. W świetle obowiązujących przepisów miejsca grzebalnego nie można wykupić na własność. Dlaczego? Stanowi ono bowiem część składową nieruchomości, na jakiej się znajduje i w świetle art. 47 i 48 Kodeksu cywilnego, nie może być przedmiotem osobnych praw rzeczowych. Miejsce to nie może więc stać się przedmiotem własności ani użytkowania wieczystego, nie może być też wydzierżawione. Opłata co 20 lat Ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych określa prawo do dysponowania miejscem na podstawie zawarcia umowy i wniesienia opłaty. Głównym składnikiem prawa do grobu powstałego w wyniku zawarcia tej umowy jest jedynie wyłączność korzystania z danego miejsca. Zgodnie z art. 7 Ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych z 31 stycznia 1959 r. po upływie lat 20 ponowne użycie grobu do chowania nie może nastąpić, jeżeli jakakolwiek osoba – np. krewny osoby zmarłej, pochowanej w danym miejscu - zgłosi zastrzeżenie przeciw temu i uiści opłatę, przewidzianą za pochowanie zwłok. Zastrzeżenie to ma skutek na dalszych lat 20 i może być odnowione. Oznacza to, że aby zachować prawa do grobu, należy wnieść kolejną opłatę za miejsce grzebalne. Opłata 20-letnia, pobierana za korzystanie z miejsca grzebalnego i innego mienia cmentarnego, obejmuje koszty administrowania cmentarzem i jego bieżącego utrzymania. Kto może ją wnieść do zarządcy cmentarza? Miejsce może opłacić i zapewnić dalsze istnienie grobu dowolna osoba.Natomiast prawo do decydowania o użyciu grobu do pogrzebu, budowie nagrobka, wykonaniu ekshumacji itp. przysługuje najbliższej rodzinie zmarłego (wg kolejności wskazanej w art. 10 cytowanej wyżej ustawy). Stanowi to element niezbywalnych dóbr osobistych i pozostaje pod ochroną prawa cywilnego. Można opłacać w ratach Jak to wygląda w Gdyni? Ogólne warunki umów o udostępnienie miejsc grzebalnych na terenie cmentarzy komunalnych, dla których podmiotem prowadzącym jest Gmina Miasta Gdyni, zostały przyjęte Zarządzeniem Prezydenta Miasta Gdyni Nr 4149/21/VIII/P z dnia 7.09.2021 r. , a stawki opłat stosowane przez Zarządcę gdyńskich cmentarzy komunalnych określa Zarządzenie Prezydenta Miasta Gdyni Nr 2604/20/VIII/P z dnia 11.08.2020 r. w sprawie ustalenia cen i opłat za korzystanie z cmentarzy komunalnych, dla których podmiotem prowadzącym jest Gmina Miasta Gdyni. - Na terenie gdyńskich cmentarzy komunalnych stosuje się zawieranie umów na okresy dwudziestoletnie, co wynika ze wspomnianych: Ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych z dnia 31 stycznia 1959 r. oraz Zarządzenia Prezydenta Miasta Gdyni 4149/21/VIII/P z dnia 7.09.2021 r. w sprawie przyjęcia Ogólnych warunków umów o udostępnianie miejsc grzebalnych na terenie cmentarzy komunalnych, dla których podmiotem prowadzącym jest Gmina Miasta Gdyni – informuje dyrektor Anna Rydzewska z Zarządu Cmentarzy Komunalnych w Gdyni. - Wysokość stosowanych przez Zarządcę gdyńskich cmentarzy komunalnych opłat uregulowana jest Zarządzeniem Prezydenta Miasta Gdyni NR 2604/20/VIII/P z dnia 11 sierpnia 2020 r., w związku z czym administrator cmentarza nie ma prawa do stosowania zniżek i umarzania opłat. Istnieje natomiast możliwość, na wniosek dysponenta grobu, rozłożenia wymaganej opłaty za miejsce na raty – dodaje dyrektor Rydzewska. Grobonet – sprawdź, czy nie musisz już wnieść opłaty! Gdynianie mogą korzystać z aplikacji GROBONET, dostępnej na stronie www.zck.pl. To nie tylko wyszukiwarka miejsc, ale i praktyczne narzędzie, które umożliwia stwierdzenie, czy grób pozostający pod naszą opieką nie wymaga opłacenia. Jeśli tak jest, to miejsca nieopłacone są zaznaczone na czerwono. Aplikacja umożliwia również elektroniczne zgłoszenie chęci opłacenia miejsca grzebalnego. Szczegółowych informacji udzielą pracownicy biur obsługi gdyńskich cmentarzy: cmentarze przy ul. Witomińskiej i ul. Spokojnej – biuro obsługi klienta w Gdyni przy ul. Witomińskiej 76 tel. 58 6608950 i 586608960 oraz cmentarz w Kosakowie – Biuro Obsługi Klienta przy ul. Rzemieślniczej 26c w Kosakowie tel. 58 6791308 i 58 6791307. Likwidacja grobu – powody Zarząd danego cmentarza może podjąć decyzję o likwidacji grobu, jeśli spełnionych zostanie kilka warunków. Po pierwsze: gdy opłata za miejsce grzebalne nie została uregulowana na kolejny okres (ten okres w zależności od danego miasta czy regionu Polski może wynieść od 20 do- w niektórych przypadkach – nawet 60 lat). Kolejną przesłanką do likwidacji grobu jest jego stan. Jeśli nagrobek wraz z otoczeniem wskazują wyraźnie na to, że miejsce zostało zapomniane i opuszczone, można podjąć decyzję o jego likwidacji. Decydujący jest tu nie tylko zły stan techniczny grobu, ale i brak wszelkich prac związanych z jego konserwacją, pielęgnacją bądź też uczczeniem pamięci o pochowanej osobie. Kogo dotyczy problem opuszczonych grobów? Najczęściej osób samotnych, starszych, posiadających krewnych mieszkających daleko, również za granicą, ale także miejsc spoczynku osób zmarłych, których pogrzebem zajęła się opieka społeczna. Likwidacja grobu, a kwestie techniczne Jeśli zarządca nekropolii podejmie decyzję o likwidacji danego grobu, to poprzedza ją przyjęta procedura likwidacyjna, w tym oznakowanie grobu specjalną tabliczką. W pierwszej kolejności usuwa się wszystkiego jego zewnętrze elementy tj. krzyże, tablice, płyty nagrobne. Szczątki zmarłych z likwidowanego grobu pozostają w tym samym miejscu lub są przenoszone do ossuarium – miejsca składowania zwłok i szczątków ludzkich. Jak uniknąć likwidacji grobu? Problem związany z opuszczonymi, zapomnianymi mogiłami najczęściej dotyczy osób starszych, samotnych, nie posiadających rodziny bądź też posiadających rodzinę mieszkająca daleko, np. za granicą. Bywa jednak również wypadkową wielu różnych losowych czynników, jak np. wyjazd, kłopoty finansowe czy długa choroba. W takiej sytuacji, by uniknąć likwidacji grobu, należy skontaktować się z administracją danej nekropolii. Z reguły urzędnicy podchodzą z wyrozumiałością i umożliwiają wniesienie opłaty cmentarnej, np. w ratach. Z kolei kto mieszka daleka od miejsca pochówku bliskich i nie ma możliwości regularnego dbania o mogiły bliskich, może skorzystać z oferty firm, zajmujących się pielęgnacją grobów. Mówi się przecież, że nie umiera ten, kto trwa w pamięci żywych – dlatego warto przekuć te słowa w działania, jeśli sami nie jesteśmy w stanie zająć się grobami bliskich. Opublikowano: 03.11.2022 13:46 Autor: Zygmunt Gołąb (z.golab@gdynia.pl) Zmodyfikowano: 04.11.2022 09:51 Zmodyfikował: Magdalena Śliżewska