W architekturze różnych okresów zachowane do dziś historyczne elementy wyposażenia, takie jak balustrady i poręcze schodów, wyróżniają się starannością wykonania i różnorodnością rozwiązań plastycznych. W klatkach schodowych elementy te miały znaczenie zarówno użytkowe jak i dekoracyjne. Ich walory estetyczne były szczególnie wysokie w budynkach użyteczności publicznej oraz wielkomiejskich kamienicach, zwłaszcza przy rozległych, często reprezentacyjnych schodach. Drewniane schody z dekoracyjnym początkowym słupkiem w willi Luiza przy ul. 10 Lutego 18 W najstarszych budynkach Gdyni wykonywano najczęściej schody drewniane z balustradami składającymi się z drewnianych poręczy oraz toczonych lub płaskich, często profilowanych słupków. Słupek początkowy o znaczeniu konstrukcyjnym niekiedy był bogato dekorowany i zwieńczany dodatkowym ozdobnym elementem. W najbardziej reprezentacyjnych budynkach pojawiały się także balustrady kamienne o formach pałacowych. Kamienne balustrady w dawnym Banku Polskim przy ul. 10 Lutego 22 W architekturze modernistycznej nowe technologie, w tym stosowana powszechnie wytrzymała, żelbetowa konstrukcja schodów, umożliwiły wprowadzenie balustrady w postaci pełnej murowanej ścianki podkreślającej plastykę całej klatki schodowej. Nowoczesne i funkcjonalne rozwiązania balustrad tworzyły rzeźbiarską, efektowną formę i grę w świetle. Murowane balustrady zwieńczano ważnymi z punktu widzenia użytkowania poręczami, które dodatkowo stanowiły dyskretny element ozdobny. Balustrada murowana zwieńczona metalową poręczą, klatka schodowa w kamienicy przy ul. Abrahama 28. Balustrady we wnętrzu budynku Uniwersytetu Morskiego, przy ul. Morskiej 81-87 W skromniejszych wnętrzach stosowano niekiedy prostsze, ażurowe balustrady z elementów metalowych, które jednak pozwalały na uzyskanie indywidualnych, często bardzo dekoracyjnych motywów zdobniczych. Zimny w odbiorze detal balustrad łączono wówczas najczęściej z ciepłym i „przyjaznym” drewnem poręczy. Ażurowe, metalowe balustrady z drewnianymi poręczami, klatka schodowa na ul. Śląskiej 33. Dbałość o historyczny wystrój klatek schodowych oraz oryginalne elementy ich wyposażenia to krok do zachowania wyjątkowego charakteru miejsca oraz jego klimatu. Wbrew pozorom renowacja i utrzymanie, nawet już mocno zniszczonych, balustrad nie jest bardzo trudna. Wielu właścicieli i użytkowników budynków zabytkowych w Gdyni, świadomych tych walorów, dokłada wielu starań w celu zachowania autentycznych detali architektonicznych. Reprezentacyjne balustrady we wnętrzu budynku Uniwersytetu Morskiego, przy ul. Morskiej 81-87 Opracowanie tekstu i zdjęcia: Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków, Bartłomiej Ponikiewski, Przemysław Kozłowski Opublikowano: 04.07.2020 12:00 Autor: Przemysław Kozłowski (p.kozlowski@gdynia.pl)