Co nowego

Gdyńska specgrupa dla UNESCO

Jedna z pereł gdyńskiego modernizmu, czyli zespół mieszkaniowy BGK popularnie zwany „bankowcem”, fot. materiały prasowe.

Jedna z pereł gdyńskiego modernizmu, czyli zespół mieszkaniowy BGK popularnie zwany „bankowcem”, fot. materiały prasowe.

Wojciech Szczurek, prezydent Gdyni powołał specjalny zespół, którego zadaniem będzie wprowadzenie historycznego zespołu Śródmieścia Gdyni na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zespołem kierować będzie dr inż. arch. Marek Stępa, wiceprezydent Gdyni. 
 
- Zadaniem naszego zespołu jest dalsze dbanie o międzynarodową promocję cennego zabytku architektury i urbanistyki modernistycznej, czyli Śródmieścia Gdyni. Będziemy zajmować się tym, co w zasadzie robimy już od dawna, z tym że teraz wyraźnie został określony cel. Jest nim wpis na tzw. Tentative list, czyli listę oczekujących na nominacje do wpisu na Światową Listę Dziedzictwa UNESCO - mówi Marek Stępa, wiceprezydent Gdyni ds. rozwoju.
 
Wniosek o wpis na listę kieruje do UNESCO minister do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
 
- Wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Magdalena Gawin wyznaczyła osoby z Narodowego Instytut Dziedzictwa do sporządzeniu formalnego wniosku. Z naszej strony deklarujemy pomoc i oddanie do tego zadania wszystkich naszych dotychczasowych osiągnięć i doświadczeń na tym polu – dodaje Marek Stępa.

Aby znaleźć się na prestiżowej Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO, wnioskodawcy muszą przejść wieloetapowy i długotrwały proces. Najpierw obejmujący krajowe działania – przede wszystkim musi zyskać status Pomnika Historii, a dopiero po spełnieniu niezbędnych etapów, wnioskowanie do wpisania na tzw. wstępną listę (Tentative List) UNESCO. Kolejne etapy obejmują m.in. weryfikacje dokumentów, zewnętrzną ewaluacje wniosku, jego przedstawienie Komitetowi Światowego Dziedzictwa i wreszcie otrzymanie wpisu.
 
- Teraz musimy przygotować dokumentację, która udowodni o ponadkrajowym charakterze tego osiągnięcia, które zostało tu w latach 20. i 30. dokonane. Taka dokumentacja musi trafić do UNESCO, co z kolei wywoła wizyty tamtejszych ekspertów, którzy tezy postawione w dokumentacji zweryfikują. To są procedury, które trwają - podkreśla Marek Stępa. - Pamiętajmy, że wpis na listę przyznawany jest tylko raz w roku i do tego trzeba trafić w rok, w którym będą się zajmować takimi zabytkami jak nasz, w tym rejonie świata i z tego okresu, tutaj procedura jest długotrwała - dodaje.



W skład nowopowołanego zespołu wejdą Joanna Leman, kierowniczka Samodzielnego Referatu Współpracy z Zagranicą, dr hab. inż. arch. prof. PG Robert Hirsch, Miejski Konserwator Zabytków, dr Jacek Friedrich dyrektor Muzeum Miasta Gdyni oraz dr. inż. arch. Marek Stępa, wiceprezydent Gdyni, kierownik zespołu. 

Gdyńska droga do UNESCO

Jednym z pierwszych działań gdyńskiego samorządu było złożenie wniosku dotyczącego wpisania Śródmieścia Gdyni do wojewódzkiego rejestru zabytków. Stało się to w 2007 r. i umożliwiło miastu ubieganie się o status Pomnika Historii RP. Procedura ta zakończyła się sukcesem w 2015 r., kiedy na mocy rozporządzenia wydanego przez Prezydenta RP Śródmieście Gdyni weszło do grona najważniejszych zabytków w Polsce.

Drugim filarem zabiegów zmierzających do uzyskania wpisu są działania promocyjne, popularyzujące gdyńskie dziedzictwo architektury modernistycznej w kraju, jak i za granicą.

Począwszy od 2007 r. Gdynia organizuje międzynarodowe konferencje pod hasłem „Modernizm w Europie – Modernizm w Gdyni”. Są one poświęcone prezentacji najnowszych badań nad architekturą modernistyczną i zagadnień konserwatorskich z nią związanych. Uczestniczą w nich najwybitniejsi przedstawiciele środowiska akademickiego zajmujący się historią i teorią architektury z większości krajów europejskich. Konferencje te są okazją do promocji walorów Gdyni nie tylko wśród polskich uczestników, ale także wśród ekspertów zagranicznych, co zwiększa rozpoznawalność miast na forum międzynarodowym.

Jednym z działań było także przystąpienie Gdyni do stowarzyszenia Docomomo International, czyli międzynarodowej organizacji, która wspiera i upowszechnia działania dotyczące modernizmu w architekturze. Stowarzyszenie stanowi unikalną platformę współpracy dla historyków, architektów, urbanistów, konserwatorów, pracowników administracji publicznej, nauczycieli akademickich i studentów. Obecnie zrzesza ok. 3000 indywidualnych i instytucjonalnych członków. Ponadto DOCOMOMO International organizuje w dwuletnim cyklu międzynarodowy kongres, pozwalający na wymianę poglądów i dyskusję w gronie członków stowarzyszenia, jak również wszystkich osób zainteresowanych architekturą modernistyczną i jej ochroną. Gdynia dwukrotnie brała w nich udział (2016 r. i 2018 r.), prezentując różne aspekty dziedzictwa architektury modernistycznej miasta. Referaty gdyńskie ukazywały się następnie w publikacjach pokongresowych, co także istotnie wpływa na promocję miasta, szczególnie w kręgach eksperckich.

Ponadto w czerwcu 2018 roku Gdynia wzięła udział w spotkaniu założycielskim grupy Modern Cities Reporting dedykowanej problematyce konserwatorskiej związanej z zarządzaniem zespołami zabudowy modernistycznej przy jednoczesnym wdrożeniu holistycznego stanowiska UNESCO dotyczącego synergii działań konserwatorskich i wymogów związanych ze współczesnym rozwojem społeczno-gospodarczym miast. Oprócz Gdyni do grona tego zaproszono miasta znajdujące się już na liście światowego dziedzictwa UNESCO: Brasília (Brazylia), Asmara (Erytrea), Hawr (Francja), Berlin (Niemcy) i Tel Awiw (Izrael). Gdynia zadeklarowała się, że zorganizuje kolejne spotkanie grupy Modern Cities Reporting w 2019 roku.

W Polsce znajduje się 15 obiektów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, z czego 14 to obiekty dziedzictwa kulturowego oraz 1 dziedzictwa przyrodniczego.

  • ikonaOpublikowano: 15.10.2018 15:45
  • ikona

    Autor: _Jan Ziarnicki (j.ziarnicki@gdynia.pl)

  • ikonaZmodyfikowano: 16.10.2018 09:01
  • ikonaZmodyfikował: Jan Ziarnicki
ikona

Zobacz także

Najnowsze