Prace konserwatorskie zrealizowane w 2019 roku

W 2019 roku przy wsparciu ze strony miasta zrealizowano prace przy 8 obiektach wpisanych indywidualnie do rejestru zabytków oraz 4 znajdujących się na obszarach wpisanych do rejestru zabytków. Dotacja ze strony miasta wyniosła około 740 tys zł.

- Gdyński modernizm jest jednym z silniejszych elementów dumy mieszkańców naszego miasta. To bardzo cenne, bo często chcemy myśleć o rzeczach, które dotykają przyszłości, ale ten patriotyzm lokalny, patriotyzm całego miasta, ale też patriotyzm mojego domu, budynku, instytucji sprawia, że Gdynia się zmienia. Powstają nowe budynki, a te które mają historyczny aspekt odzyskują swój blask – mówi Wojciech Szczurek, prezydent Gdyni.

Oto realizacje:

1. Budynek mieszkalny, ul. Abrahama 28 - wykonany został remont klatki schodowej

fot. B. Ponikiewski

Zlokalizowany u zbiegu ulic Batorego i Abrahama pięciokondygnacyjny budynek, został zbudowany w latach 1935-1936 według projektu krakowskiego architekta Edwarda Fuhrschmieda. Zgodnie z zamysłem inwestorów - bogatych kupców: Izraela Reicha i Wolfa Birnbauma – powstała luksusowa i nowocześnie wyposażona kamienica. Jednym z zachowanych do dziś elementów jest oryginalny wystrój klatki schodowej, charakteryzujący się detalami wykonanymi z różnokolorowego lastriko w kolorach bieli, szarości i czerni.

fot. B. Ponikiewski

Na skutek upływu czasu, powierzchnię okładzin i posadzek z lastrika pokryła patyna pociemniałych lakierów, których używano do bieżących konserwacji oraz pojawiły się na niej liczne spękania i rozwarcia, doraźnie uzupełniane cementem. Inne elementy, tj. żeliwne grzejniki, stalowa wycieraczka czy pochwyt balustrady schodów były skorodowane bądź zarysowane, z widocznymi deformacjami. Ściany i stropy pokrywały wtórne warstwy tynku.

fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków

Powierzchnie lastriko najpierw umyto pod ciśnieniem, po czym usunięto wtórne powłoki lakierów i past woskowych - mechanicznie oraz specjalnymi środkami. Lokalnie lastriko zostało zeszlifowane. Usunięto wtórne uzupełnienia cementowe i klejowe, po czym wypełniono je masą żywiczną z kruszywem jak najbardziej zbliżonym do oryginalnego, występującego w danym miejscu. Na koniec wszystkie elementy zeszlifowano, a następnie wypolerowano.
Konserwacji i naprawie poddano także elementy tj. metalowe pochwyty i barierki, grzejniki, zewnętrzne drzwi do budynku, powierzchnie ścian i stropów.

fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków

2. Kościół p.w. św. Michała Archanioła, ul. Arciszewskich 2 - renowacja prospektu organowego

Znajdujące się w zabytkowym kościele p.w. św. Michała Archanioła w Gdyni – Oksywiu obudowa organów wraz z emporą datowane są na XVIII wiek, jednak duża część została zrekonstruowana pod koniec XX wieku.
Stan elementów pozostawiał sporo do życzenia – drewno w wielu miejscach było zaatakowane przez drewnojady, powierzchnie były mocno zanieczyszczone, w kilku miejscach widoczne były spękania. Złocenia z szlagmetalu były utlenione, a piszczałki zanieczyszczone.

Widoczne uszkodzenia malatury oraz przezłoty szlagmetalem utlenione do koloru zielonego

Wszystkie elementy najpierw zostały oczyszczone z zabrudzeń, część została zdezynsekowana przez pędzlowanie i iniekcję. Drewno miejscowo zostało zaimpregnowane żywicą w toluenie. Fragmentarycznie usunięto przemalowania i nieszlachetne przezłoty, które następnie pozłocono złotem 23 i ¾ karata. Uzupełniono ubytki zapraw oraz sklejono drobne pęknięcia. Malautury zostały dopasowane kolorystycznie do pozostałych elementów wyposażenia kościoła. Rzeżby zostały pokryte satynowym werinksem akrylowym. Na koniec zdemontowane elementy przewieziono do kościoła i złożono w całość.

Rzeźby przedstawiające ewangelistów - po konserwacji

Ażurowa dekoracja - po konserwacji

Organy - stan po konserwacji // fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków

3. Kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa, ul. Armii Krajowej 46 - wykonano remont dachu kościoła

fot. B. Ponikiewski

Prace obejmowały naprawę opierzeń dachów szedowych, remont koszy dachowych z wymianą odpływów, remont konstrukcji nośnej pod krzyż nad chórem oraz remont podstawy latarni na dachu kościoła.
Zły stan techniczny elementów wymagał pilnego podjęcia remontu - we wnętrzu kościoła widoczne były lokalne ślady przecieków.

Zdjęcia dokumentujące stan dachu przed przeprowadzeniem robót // fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków

Stan po przeprowadzeniu prac // fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków

4. Budynek mieszkalny d. F.E. BGK, ul. 3 Maja 27-31 - wykonano remont elewacji wewnętrznej

fot. B. Ponikiewski

Budynek przy ul. 3 Maja 27-31 to jeden z czołowych przykładów gdyńskiego modernizmu. Elewacje poddane pracom konserwatorskim pochodzą z 3. etapu powstawania budynku i charakteryzuje je znacznie skromniejsze wykończenie w porównaniu z innymi jego częściami.

fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków

Prace przy remoncie elewacji miały na celu odzyskanie pierwotnego wyglądu tynku metodami konserwatorskimi – bez konieczności malowania powierzchni, co byłoby rozwiązaniem ahistorycznym.
Stan zachowania oryginalnej wyprawy tynkarskiej był średni – widoczne były liczne zabrudzenia, zacieki, odspojenia oraz ubytki, częściowo doraźnie wypełnione źle dobranymi zaprawami cementowymi.

fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków

W górnej części elewacji widoczne były pozostałości po ostrzale kamienicy w czasie wojny, które zostały częściowo zachowane jako świadek historii Gdyni.

fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków

Po usunięciu wtórnych napraw, tynki zostały oczyszczone, a ubytki uzupełnione tynkiem, który miał być jak najbardziej zbliżony do oryginału. Miejsca, których nie udało się doczyścić, a także granice pomiędzy tynkami oryginalnymi a nowymi, scalono kolorystycznie laserunkiem. Renowacji zostały poddane także elementy metalowe obecne na elewacji, tj. kratki wywietrzników oraz stalowe ramy ślusarki okiennej klatki schodowej.

fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków

5. Uniwersytet Morski, ul. Morska 81-87 - wykonano remont elewacji budynku A

Widok na elewację przed przeprowadzeniem prac

Elewacja po pracach konserwatorskich // fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków

O szczegółach wyokannych prac piszemy w artykule.

6. Budynek mieszkalny, ul. św. Mikołaja 9 – wyokonano prace przy werandzie i tarasie

fot. B. Ponikiewski

Weranda po skończonych pracach // fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków

7. Budynek mieszkalny „Willa Sokola", ul. Sieroszewskiego 7 - odtworzenie stolarki ogrodzeniowej, wykonanie izolacji

W związku ze złym stanem technicznym ścian w piwnicy, wykonano iniekcję, a następnie ich powierzchnia została pokryta mineralną zaprawą hydroizolacyjną oraz tynkami renowacyjnymi. Dotacja objęła także kontynuację prac przy odrestaurowaniu historycznego ogrodzenia.

fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków

8. Budynek „Polska YMCA”, ul. Żeromskiego 26 - renowacja drzwi wejściowych

Drzwi w elewacji zachodniej budynku przed / po pracach konserwatorskich.

O szczegółach wyokanych prac piszemy w artykule.

9. Dom zakonny, al. Marsz. Piłsudskiego 2 - naprawa i renowacja gzymsu, wymiana rynien, rur spustowych i opierzeń blacharskich

Zakres prac obejmował naprawę i renowację gzymsu oraz wymianę skorodowanego i uszkodzonego orynnowania wraz z obróbkami blacharskimi.

Widoczne zacieki, odspojenia tynku i powłoki malarskiej

Stan po wykonaniu prac // fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków

10. Budynek mieszkalny, ul. Świętojańska 57 - remont elewacji tylnej

Podjęto próbę czyszczenia tynku, jednak ze względu na niesatysfakcjonujące rezultaty, zdecydowano się na wykonanie nowego tynku, pomalowanego na kolor jak najbardziej zbliżony do pierwotnego. Wymieniono także zniszczone technicznie opierzenia cynkowe na nowe obróbki blacharskie. Gzyms opracowano kolorystycznie zgodnie z pierwotną kolorystyką, na podstawie odkrywek. Konserwacji poddano także oryginalny daszek nad wejściem oraz zabytkowe kratki wentylacyjne.

Elewacja - stan przed rozpoczęciem prac

Elewacja po remoncie // fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków

11. Budynek mieszkalny, ul. Zygmunta Augusta 13 - remont elewacji dziedzińca B oraz wschodniej

Prace elewacyjne obejmowały naprawę tynków z wykonaniem nowego wymalowania, remont balkonów (balustrad, płyt balkonowych i ich pokryć) oraz wymianę parapetów, rynien i rur spustowych. Pracom konserwatorskim poddano cokół z żółtych kafli glazurowanych, które zostały odsłonięte z przemalowań i częściowo zrekonstruowane.

Stan przed przeprowadzeniem prac

Fragment cokołu pokryty grubym przemalowaniem olejnym. Szare płaszczyzny to zamurowane wnęki okienne

Prace podjęte w 2019 r. stanowiły kolejny etap prac remontowych prowadzonych w budynku, mających przewrócić mu pierwotne walory. Na zdjęciu widoczny styk pomiędzy elewacją wyremontowaną w 2017 r., a częścią wnioskowaną do remontu w 2019 r.

Elewacja wschodnia w trakcie prac

Elewacja dziedzińca B – stan po remoncie

Cokół po pracach konserwatorskich. Dawne wnęki okienne pogłębiono i zatynkowano. Wykonano fragmentaryczną rekonstrukcję kafli // fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków

12. Budynek mieszkalny, ul. Świętojańska 103 - remont elewacji frontowej powyżej parteru

Prace obejmowały m.in. położenie nowego tynku o uziarnieniu identycznym jak oryginalne, montaż nowych parapetów stalowych, orynnowania oraz opierzeń.

fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków

Opublikowano: 13.03.2020 10:00
Autor: Anna Częścik (a.czescik@gdynia.pl)
Zmodyfikowano: 13.03.2020 13:09
Zmodyfikował: Małgorzata Omachel - Kwidzińska