Co nowego

Modernizm okiem mewy – kamienica Orłowskich

Kamienica orłowskich przy ul. Świętojańskiej 68. Fot. Michał Sałata

Kamienica orłowskich przy ul. Świętojańskiej 68. Fot. Michał Sałata

Wiosna w połowie lutego, więc jak tu nie wykorzystać kaprysu aury i nie wznieść się naszą mechaniczno-cyfrową mewą nad miasto, by pokazać kolejną perełkę gdyńskiego modernizmu – kamienicę Albina i Marianny Orłowskich przy ul. Świętojańskiej 68. To zbudowany w 1936 r. luksusowy dom narożny, efektownie łączący formy kubiczne z opływowymi.



Poprzedni odcinek naszego cyklu „modernizm okiem mewy”, w którym pokazujemy najciekawsze budynki na Gdyńskim Szlaku Modernizmu z lotu ptaka, realizowaliśmy w styczniu przy padającym śniegu i targającym dronem wietrze. Miesiąc później, w połowie lutego, za oknem 11 stopni na plusie i pełne słońce – doskonała okazja by w pełnym blasku zaprezentować kolejną perełkę gdyńskiego modernizmu – kamienicę Orłowskich przy ul. Świętojańskiej 68, na rogu z ulicą Żwirki i Wigury.



Tu na razie jest ściernisko, ale będzie San Francisco


Ta fraza znanego przeboju Golec uOrkiestra pasuje do kamienicy Orłowskich jak ulał. Wszak gdyńskie kamienice wyrastały na polach, a Marianna i Albin Orłowscy byli obywatelami Stanów Zjednoczonych, którzy zauważyli, że Gdynia z dawnej wioski przeobraża się w nowoczesne miasto, w którym warto inwestować. I choć postawionej przez nich w 1936 roku kamienicy brakuje trochę metrów do amerykańskich drapaczy chmur, to i tak była pierwszym gdyńskim budynkiem, który wyrwał się ponad pierwotnie dozwolone pięć pięter, osiągając od strony ul. Żwirki i Wigury wysokość sześciu pięter. Jako obywatele USA, Orłowscy musieli zdobyć zgodę Rady Ministrów na zakup działki pod budowę.

Czarno-białe zdjęcie przedwojenne pokazujace kamienicę na ul. Świętojańskiej w gdyni.
Kamienica Orłowskich na zdjęciu archiwalnym. Źródło: modernizmgdyni.pl


Kamienicę dla Orłowskich zaprojektował wybitny architekt Zbigniew Kupiec (znany z wielu gdyńskich realizacji) jako luksusowy dom narożny, efektownie łączący formy kubiczne z opływowymi: zaokrąglony narożnik przylega do kubicznego korpusu, tworząc asymetryczną bryłę.

- Elewacja w układzie pasmowym, dzięki jasnemu kolorowi fasady obłożonej wapiennymi płytami i narożnemu położeniu wspaniale przyciąga światło. Te jasne fasady kontrastowały z przeszklonym pasem parteru – dawało to wrażenie, że budynek oderwał się od podłoża i płynie – czytamy na stronie modernizmgdyni.pl.


Na parterze budynku właściciele otworzyli nowoczesny i luksusowy dom towarowy „Bon Marche”, paryskiej sieci o tej samej nazwie. Po wojnie mieściła się tam Spółdzielnia Pracy Usług Motoryzacyjnych, zaś od 1957 miejscowy Klub Międzynarodowej Prasy i Książki, który w 1991 przekształcono w Empik.

Budynek w roku 1983 został wpisany do rejestru zabytków.

  • ikonaOpublikowano: 22.02.2024 15:00
  • ikona

    Autor: Przemysław Kozłowski (p.kozlowski@gdynia.pl)

  • ikonaZmodyfikowano: 23.02.2024 12:50
  • ikonaZmodyfikował: Agnieszka Janowicz
ikona

Zobacz także

Najnowsze